Allah insanların inanmasını mı ister inanmamasını mı?

- ​İsra 45-46. Kur’an okuduğunda, seninle ahirete inanmayanların arasına gizli bir perde çekeriz. Kur’an’ı anlamamaları için kalpleri üzerine perdeler, kulaklarına da ağırlık koyarız. Kur’an’da sadece Rabbinin birliğini andığın zaman arkalarına dönüp kaçarlar.
- Meryem 83. Görmedin mi, biz gerçekten şeytanları, kafirlerin üzerine gönderdik, onları tahrik edip kışkırtıyorlar.
- Bir insanın başlangıçta bir fikre, bir ideolojiye, bir dine inanmaması, ölene kadar inanmayacağı anlamına gelmez. Örneğin Muhammed’e de Mekke döneminde 300-400 kişi inanmış, diğerleri inanmamıştı. Ama 10 yıl sonra zorla ya da kendi isteğiyle on binlerce insan inanmış oldu. Ömer bile ilk sıralar inanmamış hatta Muhammed’i öldürmeyi kafasına koymuştu. Halid Bin Velid Kureyşlilerin komutanıydı, Bedir ve Uhud Savaşlarında az müslüman öldürmemişti. Yani, en büyük düşmanlardan, Kur’an tabiriyle en büyük kafirlerden biriydi. Ama Hudeybiye anlaşmasından sonra müslüman olmuştu. Ebu Süfyan, karısı ve Hamza’nın ciğerini yiyen Hind, oğlu Muaviye, Hamza’yı öldüren ve ciğerini söken Vahşi ve daha bir yığın kafir, sonradan müslüman olmuşlardı.
- Ama ayetlere göre Allah, inanmayanların üzerine şeytanları gönderip kışkırtıyor ve onları daha fazla günaha, daha fazla kötülüğe zorluyor. Kur’an’ı anlamamaları için engeller koyuyor. Mantıklı olduğu söylenebilir mi?

Değerli kardeşimiz,

İlgili ayetlerin mealleri şöyledir:

“Sen Kur’an okuduğun zaman, seninle âhirete inanmayanlar arasına görünmez bir perde çekeriz.  Ayrıca kalplerinin üzerine Kur’an’ı anlamalarına mâni kılıflar geçirir, kulaklarına da bir tıkaç koyarız. Bu yüzden, sen Kur’an’da Rabbinin tek ilâh olduğunu yâdettiğin zaman onlar nefretle arkalarını dönüp giderler.” (İsra, 17/45-46)

Bu ayetlerin nüzul sebebi belli birkaç kişidir. Farklı kişiler rivayet edilmekle beraber, hepsinin ortak noktası şudur:

Hz. Peygamber (asm) Kur'an okurken, ona engel olmaya çalışmalarıdır. Islıklarla, el çırpmakla gürültü çıkarıp hem Kur'an okuyan Hz. Peygamber (asm)’i şaşırtmak, hem de başkalarının dinleyip de Müslüman olmalarını engellemek için onları dinlemekten alı koyuyorlardı.

Onlar insanların kulaklarıyla ayetleri işitmemeleri ve kalpleriyle de anlamamaları için, gürültü çıkararak Kur'an ile insanların arasına perde olmuşlardı. Aynı cinsten bir ceza olarak onların gözlerine manevi perde çekilmiş, kulaklarına sağırlık verilmiş ve kalpleri mühürlenmiştir. (bk. Taberi, Razi, Beydavi, İbn Kesir, ilgili ayetlerin tefsiri)

Demek ki, ayetlerde kafirlerin geneli için bir hüküm söz konusu değildir; hususi bazı yaramaz kimseler içindir.

Önce onlar özgür iradeleriyle kendileri Kur'an’dan uzaklaştıkları gibi, başkalarının da iman etmemeleri için gayret göstermişlerdir. Ahirette hesabın olacağına iman etmedikleri için, her türlü melaneti pervasızca yapan bu insanların bundan sonra da imana gelmeyecekleri hususuna dair bir ihbar-ı gaybi olarak Allah haber vermiş ve ilgili dört-beş kişi gerçekten imana gelmeden kâfir olarak ölmüşlerdir. 

Bu makam, Hz. Peygamber (asm)’i teselli etmek makamı olduğu için, ilahi hikmet tarafından bu üslup ön görülmüştür. Yani, onların özgür iradeleriyle haltettikleri şeyler detaylı bir şekilde açıklanmamıştır. Onların özgür iradelerine yer verilmemiştir. Yalnız Allah’ın azametini ve mutlak kudretini gösteren külli iradeden söz edilmiştir.

Kur’an’a bir bütün olarak bakmayanlar, çok yanlış düşüncelere kapılabilirler. Oysa, bu ayetlerde böyle deniliyorsa, başka ayetlerde insanın özgür iradesine vurgu yapılmıştır. Örneğin;

“Dinde zorlamak yoktur”,
“dileyen iman etsin, dileyen küfrü tercih etsin”,
“İnsanların (özgür iradeleriyle) kazandıkları iyilikler onların lehine, yaptıkları kötülükler ise onların aleyhinedir.”

mealindeki ayetler ve benzeri pek çok ayette, imtihana bağlı olan işlerin, insanların özgür iradelerine göre cereyan etmekte olduğuna vurgu yapılmıştır.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Allah bazı günahkârlardan nefret edip onların cehenneme gitmesini ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet