Tahiyyat duasının mezheplere göre farklı olmasının nedeni nedir?

Değerli kardeşimiz,

Teşehhüdün Siğaları (sözleri):

Teşehhüt hakkında rivayet edilmiş iki siğa (şekil) vardır: Hanefîler ile Hanbelîlere göre(1) teşehhüt şudur:

"Et-tahiyyatu lillahi ve's-salâvatu ve't-tayyibâtu es-selâmu aleyke eyyuhen-nebiyyu ve rahmetullahi ve berekâtuhu es-selâmu aleyna ve alâ ibâdi'llahi's-salihin. Eşhedu en lâ ilâhe illallâh ve eşhedu enne Muhammeden abduhu ve resuluh." 

Bu teşehhüt, Hz. Peygamber (a.s.m)'in İbni Mes'ud'a öğrettiği teşehhüt şekli­dir.(2)

İmam Malik'e göre teşehhütlerin en faziletlisi Ömer b. Hattab (r.a.)'ın teşehhü­düdür ki, o da şudur: 

"Et-tahiyyâtü lillâhi, ez-Zakiyâtü lillâhi, es-Salavâtü lillâhi." Bundan ötesi aynen İbni Mes'ud'un teşehhüdü gibidir. 

Şafiîlere göre(3) teşehhüdün en azı şu ifadelerdir:

"Et-tahiyyatu lillahi selamun aleyke eyyuhen-nebiyyu ve rahmetullahi ve berekâtuhu selâmun aleyna ve alâ ibâdi'llahi's-salihin. Eşhedu en lâ ilâhe illallâh ve eşhedu enne Muhammeden  resulullah." 

Teşehhüdün en mükemmeli ise İbni Abbas (ra)'ın hadisinde gelen şu sözler­dir: Hz. Peygamber (a.s.m) bize teşehhüdü, Kur'an'dan bir sure öğretir gibi öğretir ve şöyle buyururdu:(4)

"Et-tahiyyatu el-Mubarekatu es-salavatu ed-dayyibatu lillahi es-selâmu aleyke eyyuhen-nebiyyu ve rahmetullahi ve berekâtuhu es-selâmu aleyna ve alâ ibâdi'llahi's-salihin. Eşhedu en lâ ilâhe illallâh ve eşhedu enne Muhammeden resulullah." 

Aslında âlimler tarafından nakledilen daha farklı tahiyyât şekilleri de vardır. Bütün bu rivâyetlere dayanan tahiyyâtlar okunabilir. Hepsinin câiz olduğu hususunda âlimlerin ittifakı vardır. İhtilafları, hangisinin daha faziletli olduğu hakkındadır(5).

Dipnotlar:

1. Fethül-Kadîr, I, 220; el-Kavânînü'l-Fıkhiyye, 65; el-Muğnî, I, 534 vd.
2. Cemaat rivayet etmiştir. Neylü'l-Evtâr, Et, 278; Nasbu'r-Raye, 1,419.
3. Muğni'l-Muhtâc, 1,174.
4. Bu hadisi Müslim ile Ebu Dâvud bu lâfız ile rivayet etmişlerdir. Tirmizî de rivayet etmiş olup sahih demiştir. Fakat Tirmizî selâm sözünü nekre olarak zikrelmiştir. İbni Mace de bunu Müslim gibi ri­vayet etmiştir. Fakat şöyle demiştir: "Ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve rasûlühû" Neylü'l-Evtâr, II, 281.
5. Nevevî, Müslim Şerhi, 1924, IV, 115; es-Seyyid Sabık, Fıkhu's Sünne, Beyrut, (t.y)., 139 vd.

(bk. Vehbe Zuhayli, İslam Fıkhı Ansiklopedisi, I, 528)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet