"Beş tür hayvanı gördüğünüz her yerde öldürebilirsiniz…" hadisi nasıl anlamalıyız?

"Beş tür hayvanı gördüğünüz her yerde öldürebilirsiniz. Fare, akrep, karga, çaylak ve yırtıcı köpektir."
- Bu hadisi açıklar mısınız?

Değerli kardeşimiz,

Buharî  ve Müslim'in sahihinde şöyle bir hadis vardır:

"Beş tane hayvan 'fasık'dır ki, Mekke'nin harem bölgesinde de öldürülebilir. Bunlar; fare, akrep, karga, çaylak ve yırtıcı köpektir." (Bir rivayette: kişi ihramda da olsa bunları öldürebilir.) (Buhârî, Bedu'l-halk, 16; Müslim, Hac, 9: 66-72). Bazı rivayetlerde yılan da vardır.

Hadiste geçen anahtar kelimeler şunlardır:

Fasık: Bu kelimenin sözlük anlamı; yoldan sapmaktır. Fasık adam, Allah'ın emir ve yasaklarının belirlediği çizginin dışına çıkan kimse demektir.

Bu hayvanlara "fasık" adının verilmesi, bunların insanlara, diğer canlılara v.s. ye zarar vermekle, hayvanlar âleminin büyük çoğunluğunun yolundan dışarı çıkmaları sebebiyledir.(krş. Nevevî, Şerhu Müslim, ilgili hadisin şerhi).

El-Kelb el-Akur: Yırtıcı köpek demektir. Gördüğüm kadarıyla bütün rivayetlerde köpek için bu vasıf kullanılmıştır. Bu da öldürme emrinin normal köpekler hakkında olmadığı, köpeğin köpek olduğu için böyle bir cezaya hedef olmadığını göstermektedir.

Nitekim İmam Nevevî, bu hadisi açıklarken, şu görüşlere yer verir:

Cumhura / âlimlerin büyük çoğunluğuna göre, hadiste geçen "el-Kelb el-Akur" (yırtıcı  köpek) kelimesi, bütün yırtıcı hayvanlar için geçerlidir. Çünkü köpeğin vasfı olarak geçen "el-akur" kelimesi, yırtıcı anlamına gelir. Buna göre, hadiste geçen "yırtıcı köpek" tabiri, aslan, kaplan, kurt gibi genellikle yırtıcı hayvanlardan sayılanların hepsi için geçerlidir.(bk. Nevevî, Şerhu Müslim, ilgili hadisin şerhi).

Hz. Peygamber (a.s.m)'in Ebu Leheb'in oğlu Utbe için ettiği beddua meşhurdur.

"Allah'ım! Ona köpeklerinden bir köpeği musallat et!" diye beddua etmiş ve bir gece bir aslan gelip kervanın arasında bulunan Utbe'yi alıp parçalamıştı. (bk. İbn Battal, Şerhu'l-Buharî-el-Mektebetu'ş-Şamile, VIII, 80).

İmam Malik de şöyle der: İhram'da olan bir kimse, kendisine eziyet veren hayvanları/haşereleri öldürmesi caizdir. Eziyet etmeyenleri öldürmesi ise caiz değildir. (el-Mektebetu'ş-Şamile, IV, 252). İmam Malik'e göre, hadiste söz konusu edilen "yırtıcı köpek"ten maksat; aslan, kaplan, sırtlan kurt gibi insanlara saldıran, parçalayan her türlü yırtıcı hayvanlardır.(İbn Kudame, el-şerhu'l-Kebir, el-Mektebetu'ş-Şamile, III, 302).  Aslında yırtıcı kurt gibi insana saldıran, eziyet eden bütün hayvanlar "yırtıcı köpek" anlamındadır, öldürülmeleri caizdir. Fakat eziyet etmeyenleri öldürmek caiz değildir.(İbn Kudame, a.g.e - e’ş-Şamile- IV, 14).

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet