Cinler, yeryüzünden sürüldükten sonra neden sınavlarına devam etmişlerdir?

Sorumu maddeler halinde soracağım:
1) İbn-i Abbas şöyle diyor: "İnsan çamurdan yaratıldı. Yeryüzünde ilk önce cinler yaşarlardı. Onlar arzda kanlar akıttılar, birbirlerini öldürdüler. Allah onlara İblisin komutasında meleklerden askerler gönderdi. İblis ile onun komutası altında bulunanlar, öteki cinlerle savaşarak, onları denizlerdeki adalara ve dağların etrafına sürdüler."
- Cinlerin şu anda biz insanlar gibi sınava tabi olduğunu biliyoruz, peki cinler yeryüzünden sürüldüyse ve yerine insanlar geldiyse, cinlerin sınavı bittiyse onlar nasıl bizimle beraber halen sınava tabi olabiliyorlar. Yani iblis komutasında cinler sürülüyor ve insanlar geliyor. Ama Kuran'a göre, cinler de şu anda sınavda. Açıklar mısınız?
2) Cinler kan döküyorsa ve İblis de savaşarak onları yendiyse niçin onların hala sınava devam etmesine izin verilmiştir?
- Niçin yeryüzünden cinlerin tamamen sınavı sonlandırılmamış da insanlar geldiği halde sınavlarına devam edilmiştir?

Değerli kardeşimiz,

Cevap 1:

İbn Abbas’tan gelen bu rivayet için bk. Taberi, 1/458-459.

- Taberi bu rivayet hakkında şunları söylemiştir: “İbn Abbas’tan nakledilen bu rivayetin baş tarafı, ondan gelen başka bir rivayete muhaliftir.” (Taberi, 1/459)

- Taberi, bu konudaki değişik rivayetler için “Bunlara kesin olarak sahih diyemeyiz.” der. (Taberi, 1/471)

Kitabın muhakkiki Ahmed Muhammed Şakir de: “Taberi’nin zikrettiği bu rivayetlerle ayette yer alan bazı kelimelerin manalarını desteklemiştir. Yoksa bu rivayetler onun makbulü olduğu anlamına gelmez.” (Taberi, 1/458)

Demek ki, öncelikle sorudaki bilgilerin doğruluğu kesin olmadığı anlaşılmaktadır.

- Soruda yer alan “İblis komutasında cinler sürülüyor.” ifadesinin doğrusu şöyledir: “Allah, o cinlerle savaşmaya giden meleklerin ordusuna (katılmak üzere) İblisi de gönderdi.” (Taberi,1/455).Yani İblis komutan falan değildir.

- Ne Kur'an’da ne de ilgili rivayetlerde, cinlerin sınavının bittiğine dair bir açıklama yoktur. Kaldı ki, sürülen cinler yeryüzündeki adalara, vadilere, dağlara gönderilmiş olsalar bile, yine de yeryüzündedir ve yeryüzüne gönderilen peygamberlerin tebliğ ettikleri vahye göre davranmaları gerekir.

Ayrıca, şayet o cinler ölmüş olsa da imtihana tabi olan onların neslinden gelen cinlerdir.

Kur'an’da cinlerin de imtihana tabi oldukları açıkça ifade edildiğine göre (bk. Zariyat, 51/56; Rahman suresi; Cin suresi), bu konuda herhangi bir tereddüt göstermek iman şuuru ile bağdaşmaz.

Cevap 2:

Allah ezeli hikmetinin ön gördüğü dört çeşit canlı mahluk yaratmıştır.

Bu canlı varlıklardan sadece akıl sahibi olan melekler ile sadece nefis sahibi olan hayvanlar imtihana tâbi tutulmamıştır. Çünkü imtihan hem kazanma hem kaybetmek imkânını tanıyan ve bu sebeple de zıtların varlığını istediği için bu iki grup varlık imtihana tabi değildir.

Fakat hem meleklerin aklını, hem de hayvanların nefsini (öfke, iştiha kuvvetini) barındıran cinler ve insanlar ise, akıl ve nefis gibi iki zıt kutuplara sahip oldukları için imtihana tabi olmuşlardır.

- Allah’ın açtığı imtihan, dünyanın sonuna kadar devam eden bir imtihan olduğundan, insanlar gibi cinlerin de kıyamete kadar bu imtihana katılmaları gerekir.

Hz. Âdem’den beri birçok kavim, topluluk helak edilmesine rağmen, yine de bu soydan gelen nesillerle bu imtihan sürüyor.

Demek ki, cinlerin de bir zaman helak olmalarından sonra da onların soyundan gelen nesillerinin imtihana tabi olmaları bu ilahi imtihanın bir gereğidir...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet