En son söylenen hadis hangisi?

- Size hadisler hakkında 3 tane sorum var:
1. En mütevatir (en sahih) hadis?
2. En son hadis?
3. En popüler (en çok kişi tarafından dinlenen) hadis?

Değerli kardeşimiz,

1.  En sahih hadis, Buharî ve Müslim'in müştereken kitaplarına aldıkları hadislerdir. Bunlara "müttefekun aleyh" denir.

Bu konuda yapılmış bazı çalışmalar bulunmaktadır. En son çalışma Muhammed Fuad Abdülbakî tarafından "el-Lü'lü ve’l-Mercân fima't-tefaka aleyhiş-Şeyhân" adıyla yapılmıştır. Bu çalışma Türkçe’ye de tercüme edilmiştir. Bu araştırmaya göre müttefekun aleyh niteliğinde ve birinci derecede sahih hadis miktarı 1906'dır.

- “Mutlak olarak en sahih hadis budur.” şeklinde bir iddia, hadis alimleri arasında mevcut değildir. (bk. Suyuti, Tedribu’r-ravi, 1/77).

- İsnad zinciri en sahih olan hadisler konusunda farklı görüşler olmakla beraber, kuvvetli bir görüşe göre, “Ahmed b. Hanbel, Şafii, Malik, Nafi’ İbn Ömer” isnadı en sahihtir. (bk. Suyuti, a.g.y).

2. En son hadisin hangisi olduğuna dair bir bilgiye rastlayamadık.

Bununla beraber, gerek Veda hutbesinde gerek ölümcül yatağında irad edilen “Namaza dikkat edin ve elinizin altında bulunan (kadın, köle, cariye gibi) kimselere iyi bakın.” manasına gelen hadis için “en son irad edilen hadis” denilebilir. (bk. Beyhakî, Şuab, 7/477)

Ayrıca, Peygamber Efendimizin (asm) mübarek ağızların dökülen her söze de hadis denilmesini dikkate aldığımızda, en söz hadisin "Lâ ilâhe İllallah" cümlesi ile "Allah'ım! Refik-i Alâ -Yüce Dosta" sözlerini olduğunu söyleyebilir. (Müsned, 4/89; Buhari, Megazî 83, 8)

3. Bir açıdan bu soru hadis ilminde “meşhur hadis” için geçerlidir. Mütevatir derecesine ulaşmamakla beraber muhaddisler, fakihler, hatta diğer alimler ve Müslümanlar arasında yayılması sebebiyle bir nevi manevî tevatür özelliği taşıyan rivayetlere meşhur hadis denmiştir.

Ashap ve tabiîn dönemlerindeki ravileri bir veya iki kişi olsa bile, daha sonra her nesilde ikiden fazla ravi tarafından rivayet edilen bu hadislere fıkıh âlimleri yaygın olmalarını göz önünde bulundurarak müstefîz adını vermişlerdir. Bir hadisin meşhur olması tenkit dışı kalmasını gerektirmediğinden, bu tür hadisler güvenilirlik açısından sahih, hasen, zayıf, mevzû gibi kısımlara ayrılmıştır.

- Bir de bu soru aynı zamanda -yalnız hadisçiler arasında değil- diğer alimler hatta halk arasında da çok yaygın manasındaki meşhur hadisi ifade eder. Bu konuda en meşhur misal “Kim bana bilerek yalan isnat ederse ateşteki yerine hazırlansın.” manasına gelen hadis-i şeriftir, denilebilir. (bk. Suyuti, a.g.e, 2/621)

Bununla beraber, “Ameller ancak niyetlere göredir.” hadisi ve benzeri hadisler için de “meşhur” vasfı kullanılmıştır. (Suyuti, a.g.y)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet