Erkeklerin saçlarını kısa tutması haram mı?

- Hz. Ömer (r.a) halife iken bir hadis işittim, sarıklı başka bir Müslüman gördü ve sanki saçı yok gibiydi ve sonra Ömer (r.a) o adamın yanına gitti ve sarığını başından aldı ve sonra adamın saçları tamamen döküldü ve Ömer (r.a), "Saçlarının hepsi dökülmüş olmasaydı, senin kafanı keserdim." dedi.
- Bu hadise göre erkeğin saçını kısa kestirmesi haram mıdır?
- Değilse, bu olay nasıl yorumlanacak?

Değerli kardeşimiz,

Hayır, erkeklerin saçlarını kısa tutması haram değildir.

Ancak sorunun detayında verilen bilgi, baştaki kılları kısaltmakla ilgili değil, baştaki inanç bozukluğunu yok etmekle ilgilidir.(1)

Bu nedenle, önce saçların kısaltılması konusuna cevap verip, daha sonra soruda geçen konuyu açıklamaya uygun görüyoruz:

Saçları Kısaltmak veya Kazımak

Hz. Peygamber (asm) Efendimiz ahlakî özelliklerin yanında dış görünüşün de önemli olduğunu belirtmiş, bu bağlamda saçların temiz ve bakımlı olmasını teşvik etmiştir.(2)

Efendimiz (asm) kendisi de;
- Saçlarını temiz tutmaya özen göstererek, o dönemde kullanılan yağ ve kokulardan saçına sürmüş(3),
- Kuvvetli rivayete göre -henüz boyama ihtiyacı hissettirecek kadar ağarmamış olan- saçını boyamamıştır.(4)

Saçlarını bazen kulaklarının üzerine ve omuzlarına kadar uzattığı, bazen örgü yaptığı(5), bazen da kısa kestirdiği, ortadan veya yandan ayırıp sağdan başlayarak taradığı belirtilen Resûlullah (asm) Efendimizin bu konudaki tercihlerinde, diğer din mensuplarından farklı olmaya çalışmanın da etkili olduğu anlaşılmaktadır.(6)

Hz. Peygamber (asm), çocukların saçlarının bir kısmının tıraş edilip bir kısmının perçemler hâlinde bırakılmasını Yahudilere benzeme endişesiyle uygun bulmamıştır.(7)

Öte yandan Resul-i Ekrem (asm), süslenmeye aşırı düşkünlüğü hoş görmeyip saç taramayla gerektiğinden fazla meşgul olmamayı tavsiye etmiştir.(8)

Kadın ve erkeklerin kendilerine özgü farklılıklarını korumalarını isteyen Hz. Peygamber (asm), toplumsal kabul doğrultusunda kadınların saçlarını kısaltmalarında sakınca görmemekle birlikte, saçlarını kazıtmalarını uygun bulmamıştır.(9)

Diğer bir hadiste, görünüşte tesettüre uysa da dikkat çekmek amacıyla saçlarını “deve hörgücü gibi” toplayıp, örtünmenin anlamına aykırı davranan kadınların uhrevî cezaya maruz kalacağı bildirilmiştir.(10)

Sonuç olarak, erkeklerin saçlarını kısaltmasının veya kazıtmasının bir sakıncası yoktur. Ancak kadınların saçlarını kısaltması uygun ise de kazıtmaları uygun değildir.

Kafadaki Yanlış Fikirleri Kazımak

Sorununu detayında geçen konu Sabiğ isimli bir adam ile ilgilidir.

Rivayete göre Medine’ye gelen Sabiğ adlı bir şahıs, müteşabih ayetler hakkında yorum yapıp, halkın kafasını karıştırmaya başlamış, Hz. Ömer, adamı getirtmiş ve sorgulamıştır. Bu şahsın kötü niyetini gören Hz. Ömer, şahsı cezalandırmıştır.(11)

Esasen bu kişi, müphem sorular ortaya atan isyankâr bir tahrikçi olmakla beraber, fitne çıkarıyor, Kuran’ın manası üzerinde şüphe uyandırıyor ve böylece de otoritesini zayıflatıyordu.

Kısaca, Sabiğ, kibirli, mağrur ve soytarı biriydi.(12)

Hz. Ömer devlet başkanı olarak toplumda fitne çıkmaması, kargaşa ve karmaşanın topluma hâkim olmaması yönündeki sorumluluğu, Kuran dahil dinî değerleri hafife almak ve çarpıtmak isteyenlere karşı sert bir tavır takınmasını gerekli kılmıştır. Hz. Ömer’in saptırma amacı sezindiği veya yanlış anlamaya mahal verecek bir davranışı gördüğünde tedbire yönelik sergilediği tutumlar, onun Sabiğ’e karşı gösterdiği tavrını daha iyi anlamamızı sağlayacaktır.

Sabiğ, hatasını anlamış ve “Ey Müminlerin Emiri, Allah’a yemin ederim, daha önce kafamdaki rahatsızlıkların hepsi gitmiş bulunuyor.” diyerek, hatasını kabul ederek tövbe etmiştir.(13)

Dipnotlar:

1) bk. Darimi, Mukaddime 19, nu: 146.
2) Ebu Davud, Tereccül, 3.
3) Buhari, Libas, 74.
4) İbn Mace, Libas, 35.
5) Tirmizî, Libas, 39.
6) Buhari, Libas, 70; Müslim, Fezail, 90.
7) Buhari, Libas, 72; Ebu Davud, Tereccül, 14-15.
8) Ebu Davud, Tereccül, 1.
9) Müslim, Hayız, 42; Tirmizî, Hac, 75.
10) Müslim, Libas, 125.
11) Darimi, Mukaddime 19, nu: 146.
12) bk. İbn Düreyd, el-İştikak, Kahire, 1378/1958, 228; krş. el-Cahız, el-Beyan ve't-Tebyin (Kahire, 1968), 2/259.
13) Kurtubî, el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’an, Mısır 1967, 4/15; Suyûtî, ed-Dürrü’l-mensûr, 3/462.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet