Hükümlerin delillerini bilmeden amel edemez miyiz?

- İmam-ı Azam’ın "Nereden aldığımızı bilmedikçe hiç kimseye bizim görüşümüzle amel etmesi helal değildir.” sözüne göre, delillerini bilmeden amel edemez miyiz, delillerini bilmeden başkalarına hükümleri söyleyemez miyiz?

Değerli kardeşimiz,

- İmam-ı Azam’ın ve Ebu Yusuf’un  "Nereden aldığımızı bilmedikçe hiç kimseye bizim sözümüzle amel etmesi helal değildir.” anlamında bir ifadeleri rivayet edilmektedir. (bk. İbnu’l-Kayyım, İlamu’l-muvakkıin, 1/147; İbn Abdulberr, 1/145)

- Bu rivayetler sahih olmak şartıyla, buradaki ifadelerle kast edilen şey, ayet ve hadislerin / sünnetin herkesin şahsi görüşünden daha önce geldiğine dikkat çekmektir.

Nitekim, bütün mezhep imamlarından “Sahih bir hadis gördüğünüzde, onunla amel edin, ona muhalif olan sözlerimi terk edin.” anlamına gelen sözler nakledilmiştir. (İbn Abdulberr, el-Cami, 2/32)

- Müçtehitlerin bu gibi ifadeleri, ilim ehline bir tavsiyedir. Yoksa, bizim gibi avam denilen halkın mezhebi olmadığı gibi, kitap ve sünnetten delil getirmesi de söz konusu değildir. Bunların mezhebi, müftünün fetvasıdır. Delilleri ise müftünün  kendisidir. Çünkü, “teklif-i ma layutak” caiz değildir.

O halde, alimlerin delillerini bilmeden onların fetvalarıyla amel edebiliriz. Yeter ki, öğrendiğimiz bilgiler sağlam olsun, yanlış anlamış olmayalım...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet