Hz. İbrahim Allah'a karşı mı çıkmış sorusunda?

"İçinde bir mümin olan kenti helak eder misiniz?” dedi. Onlar da: Hayır, dediler. İşte o zaman: "Şüphesiz onda Lut vardır, dedi. Onlar da: Biz onda kimin olduğunu senden daha iyi biliriz, dediler” (Ankebut: 31).
Sorum: Hz. İbrahim soru sorunca neden hayır diyorlar, sonra da içinde iman eden kavmi helak ediyor. Hz. İbrahim Allah'a karşı mı çıkmış sorusunda?

Değerli kardeşimiz,

İlgili ayette "hayır" ifadesi yok, meal verenler böyle uygun görmüş olabilir. Hz. İbrahim’in -haşa- Allah'a karşı çıkması diye bir durum da yoktur.

İlgili ayetler şöyledir:

وَلَمَّا جَٓاءَتْ رُسُلُـنَٓا اِبْرٰه۪يمَ بِالْبُشْرٰىۙ قَالُٓوا اِنَّا مُهْلِكُٓوا اَهْلِ هٰذِهِ الْقَرْيَةِۚ اِنَّ اَهْلَهَا كَانُوا ظَالِم۪ينَۚ

قَالَ اِنَّ ف۪يهَا لُـوطاًۜ قَالُوا نَحْنُ اَعْلَمُ بِمَنْ ف۪يهَاۘ لَنُنَجِّيَنَّهُ وَاَهْلَـهُٓ اِلَّا امْرَاَتَهُۘ كَانَتْ مِنَ الْغَابِر۪ينَ

Bu ayetlerin mealleri şöyle de verilebilir:

“Elçilerimiz İbrahim'e müjdeyi getirdiklerinde, 'Biz bu memleketin halkını yok edeceğiz; çünkü oranın halkı zulme sapmışlardır.' dediler."

"İbrahim, 'Ama orada Lut da yaşıyor!' dedi. 'Biz orada kimlerin bulunduğunu çok iyi biliyoruz; onu ve karısı dışındaki bütün ailesini elbette kurtaracağız, karısı geride kalanlar arasında yer alacak.' dediler.” (Ankebut, 29/31-32)

Ayetlerde ve meallerinde -açıkça görüldüğü üzere- hayır ifadesi yoktur. Meleklerin hiçbir ayırım yapmadan “Biz onları helak edeceğiz.” demesi üzerine, Hz. İbrahim aleyhisselam, "orada Lut da var" demiştir. Zira, Allah içlerinde bir peygamber varken o kavmi helak etmez.

Demek ki, Hz. İbrahim meleklerin ifadesine taaccübünden dolayı bunun hikmetini öğrenmek adına böyle demiştir.

Hz. İbrahim meleklerin “Biz bu memleketin halkını yok edeceğiz; çünkü oranın halkı zulme sapmışlardır.” anlamındaki sözlerini duyunca, Hz. Lut’un halini bildirmek için ve ona şefkatle titrediği için, "Onların içinde Lut da var.” demiştir. Yahut da melekler, "Biz onları helak edeceğiz." dediklerinde, Hz. İbrahim de Allah Teala'nın bir kavmi, içlerinde peygamberler bulunduğu halde imha etmeyeceğini bildiği için, bu işe taaccüp ederek, "Onların içinde Lut da var. Onlar bu şekilde nasıl helak edilirler." dediğinde melekler: "Biz orada kimin bulunduğunu çok iyi bileniz." Yani, "Orada Lut'un bulunduğunu biliyoruz. Onu ve ehlini muhakkak kurtaracağız, geride kalanları ise imha edeceğiz." demişlerdir.

Burada şöyle bir incelik var: Hz. İbrahim ile melekler hayır ehli idiler. Her biri diğerinin daha hayırlı olmasını isterdi. Mesela Hz. İbrahim, meleklerin "Biz onları imha edeceğiz." sözünü duyunca hem kendisini hem de kendisine meleklerin verdiği (evlat) müjdesini unutup Hz. Lut’'u düşündüğünü ortaya koydu ve "Onların içinde Lut da var." demiştir. Melekler de Hz. İbrahim'in bu durumunu görünce, buna bir diğer hususu ilave ederek, "Sen sadece Hz. Lut’dan bahsediyorsun. Halbuki biz hem onu hem ehlini (ona tabi olanları) kurtaracağız." dediler. Sonra da ehlinden karısının müstesna olduğunu bildirerek, "Yalnız geride kalacaklardan, yani helak olacaklardan olan karısı müstesna." demişlerdir. (bk. Razi, Mefatih, ilgili ayetlerin tefsiri)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet