Hz. İbrahim kaç yaşında sünnet oldu?

1. Hz. İbrahim’in kaç yaşında sünnet olduğu ile ilgili kesin bir bilgimiz var mı? Bazı rivayetlerde 8 yaşında bazılarında 80 bazılarında 120 yaşında diyor hangisi doğru?
2. H. İbrahim’in kaç yaşında vefat ettiği bilgisine sahip miyiz? Ölüm yaşının geçtiği Hakim Müstedrek’teki hadis mevkuf mu merfu mu sahih mi açıklar mısınız?
3. Son olarak hıtan yani sünnet olmanın hangi peygamberle başladığı ile ilgili mütevatir bir bilgimiz var mı?

Değerli kardeşimiz,

Cevap 1:

Soruda da belirtildiği gibi, bilinen sahih hadis rivayetlerine göre, "Sünnet olmak", Hz. İbrahim’den kalma bir sünnettir. Kendisi 80 yaşında iken sünnet olmuştur. (bk. Buhari, Enbiya, 8, no. 3356; Müslim, Fedail, 151, no. 2370)

Bazı rivayetlerde ise Hz. İbrahim aleyhisselamın yüz otuz yaşında, yetmiş yaşında ve yirmi yaşında sünnet olduğuna dair ifadeler bulunmaktadır. Ancak bu rivayetler, Hz. İbrahim’in seksen yaşında sünnet olduğuna dair sahih rivayetlere aykırı düşmektedir. (bk Nevevî, Minhac, 15/122; İbn Hacer, Feth, 6/450; Ayni, Umdetü’l-kari, 15/246)

Özetle, Hz. İbrahim aleyhisselam 80 yaşında sünnet olmuştur.

Ayrıca, Hz. İbrahim’in kendi kendini sünnet ettiği rivayet edilmiştir. (Salebî, Araisü’l-mecalis, s. 99)

Cevap 2:

Kuran-ı Kerim’de Hz. İbrahim’in nerede ve nasıl vefat ettiği bildirilmemektedir.

Ancak diğer İslami kaynaklara göre ölüm meleği çok yaşlı bir kişi suretinde geldiğinde Hz. İbrahim ona ikramda bulunur, fakat onun yemek yiyecek hali yoktur. Bunun üzerine Hz. İbrahim ona yaşını sorar; kendisinden iki yaş büyük olduğunu öğrenince onun haline düşmemek için şimdiden ruhunun alınmasını ister, ölüm meleği de bu isteği yerine getirir. Vefat ettiğinde 200 veya 175 yaşında olan İbrâhim’in naaşı Hebron’da Sare’nin yanına defnedilir (Saalebî, s. 98-99; Taberi, Tarih, 1/312).

Müstedrek isimli eserde geçen bilgi Hz. Ebu Hüreyre’nin sözü olarak geçer:

İbrahim (as) 120 yaşından sonra Kadum denilen yerde sünnet oldu, 200 yaşında iken vefat etti. (Hakim, Müstedrek, no: 4023)

İbrahim (as) Kadum denilen yerde 120 yaşından sonra sünnet oldu. Bundan sonra da 80 yıl daha yaşadı. (Hakim, Müsterek, 4024)

Bu rivayetler, Hz. İbrahim’in 80 yaşında sünnet olduğuyla ilgili daha sahih rivayetlere aykırı ise de 120 yaşında vefat ettiğiyle ilgili rivayetlerle uyum içindedir.

Buna göre Hz. İbrahim’in 200 yaşında vefat ettiği söylenebilir.

Cevap 3:

Sahih olduğu bildirilen bir hadis rivayetine göre, ilk defa misafir ağırlayan, ilk defa sünnet olan Hz. İbrahim’dir. (bk. Abdürrezzak, Musannef, no. 20245; İbn Asakir, Tarihu Dımaşk, 6/201)

İbn Abdulberr’in bildirdiğine göre, ilk defa sünnet olan kimsenin Hz. İbrahim olduğu hakkında âlimlerin icmaı vardır. (bk. et-Temhid, 21/59)

İmam Maverdi, Hz. İbrahim’in bu yaşta sünnet olmasının Yüce Allah’ın emri ve vahyi olmadan mümkün olamayacağını ifade etmektedir. (bk. Havi, 13/431)

İbn Abbas (r. anhüma), Hz. İbrahim’in bazı emirlerle sınandığını ve onları eksiksiz yerine getirince de insanlara önder kılındığını bildiren ayette (bk. Bakara 2/124) işaret edilen hususları, içinde sünnetin de yer aldığı temizlikle ilgili emirler olarak açıklamıştır. (Ebu Davud, Taharet, 29)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet