Kişi içinden geçirdiği şeylerden sorumlu olur mu? Kişi içinden birisine hakaret etse ya da gıybet etse bunlar günah olur mu?

Kişi içinden birisine hakaret etse ya da gıybet etse bunlar günah olur mu? Ya da içinden bunları düşünse yine günah olur mu?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Cenab-ı Hakk'ın insanlar üzerindeki rahmet tecellileri çeşitlidir. İster iyilik, ister kötülük olsun insanların yaptıklarına rahmeti ile karşılık verir. Kur’an-ı Kerim'de bir kimsenin iyilik yapmasına on kat sevap verileceği, kötülük yapmasına da misli kadar günah yazılacağının beyan buyurulması, bu sonsuz rahmetin bir tecellisidir.

Resul-i Ekrem (a.s.m.) bir hadis-i şerifte bu hususu açıklamaktadır.

“Allah iyiliklerin ve fenalıkların yazılmasını emretti. Bir kimse bir iyilik yapmaya niyetlenir de yapamazsa, Allah kendi katında o kimse için tam bir iyilik sevabı yazar. Eğer hem niyetlenir, hem de o iyiliği yaparsa on iyilik sevabı yazar ve bu sevabı yedi yüze ve daha fazlasına kadar çıkarır. Ve eğer fenalık yapmaya niyetlenir de sonra vazgeçerse, Allah onun için tam bir iyilik sevabı yazar. Eğer kötü işe hem niyetlenir, hem de onu yaparsa, Allah o kimse için bir günah yazar.” (Müslim, Îmân, 74; Buhârî, Salât, 227; İsrâ ve Mîraç, 1551)

Hadis-i şerifin izahında Allah’ın rahmetine, fazlına dikkati çeken Sahih-i Buhari Şarihi Ayni, “azm”le “niyet” etmek arasındaki farka da temas etmektedir. Bir kimse kötülük yapmayı niyet eder de yapmazsa, mes’ul olmadığı gibi Cenab-ı Hakk'ın fazlından bir sevap kazanır. Fakat azmetmek ayrıdır. Azm bir kötülüğü yapmak hususunda kendi iç aleminde kalben ve fikren karar vermektir. İnsanın kötülük yapmaya karar vermesi bazı alimlere göre mes’uliyet gerektirir. Bu nedenle dikkatli olmak gerekir. Ancak başkasına söylenmeyen ve içten yapılan dedikoduya gıybet denilmez ve kişi günah işlemiş olmaz.

İnsanın hayaline gelen kötü şeylerden insan mes’ul değildir. İnsan kötü hayalleri adet haline getirmemeli, kendi arzu ve isteğiyle o hayallere girmemelidir. Birisini dövmeyi düşünmek, bir gayri meşru fiili yapmayı düşünmek de bu kısma girer. Sorumluluk gerektirmez. Ancak kardeşlik ve sevgi gibi güzel düşüncelerimize zarar verebilir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet