VA'D

Söz vermek, genel manada, iyilik, kötülük, mükâfat ve tehdit her türlü söz verme; Allah'ın va'dettiğinin gerçekleşmesi anlamında Akaid ve Kelâm terimi. Kötülük veya tehdîd ifade eden söz vermelerde ise; "Vaîd*" denilir. Cennet Allah'ın va'di, Cehennem ise vâıd'dir.

Va'd, kişinin iyiliğinden, vaîd ise kızgınlığından doğar. Onun için; va'di yerine getirmemek yalancılık, vaîdi yerine getirmemek ise iyilik sayılmıştır.

Va'd kelimesi Kuran-ı Kerimi'in bir çok yerinde geçmektedir. Allah Teâlâ şöyle buyuruyor: "İmân eden ve iyi işler yapanları, içinde ebedi kalacakları, zemininden ırmaklar akan cennetlere koyacağız. Allah o söylenenleri hak bir söz olarak va'detti. Söz verme ve onu tutma bakımından kim Allah'tan daha doğru sözlü olabilir?"(en-Nisâ, 4/122). Bir başka âyet şöyledir: "Hepinizin dönüşü ancak O'nadır. Allah'ın va'di haktır (verdiği söz gerçektir)" (Yunus,10/4). İbrahim Sûresinde de şöyle buyurulmuştur: "(Hesapları görülüp) iş bitirilince, şeytan diyecek ki; -Şüphesiz Allah size gerçek olanı va'detti, ben de size va'dettim, ama yalancı çıktım." (İbrahim, 14/22). Bir başka âyette de şöyle buyuruluyor: "Allah'ın va'di haktır fakat bir çokları bunu bilmezler..." (Yunus, 10/55).

Görüldüğü gibi Kur'ân-ı Kerîm'de va'd, söz verme, geleceğe ait söz anlamında kullanılmıştır (Va'd kelimesinin kullanıldığı âyetler için bk. el-Mu'cemü'l-Mufehres Li Elfazi'l Kur'âni'l-Kerim, "Va'd" maddesi).

Hadis-i Şeriflerde de va'd kelimesi aynı anlamda kullanılmıştır: Aişe (r.an) şöyle demiştir: "Allah, Rasûlüne ne va'd etmişse, O ölmeden önce o sözün yerine getirileceğini kesinlikle biliyordu..." (Buhârî, Tefsir 2, 28).

Rasûlüllah (s.a.s) Bedir'de öldürülenlere geldi ve onlara seslenerek şöyle buyurdu: Ey Hişamoğlu Ebu Cehil! Ey Halefoğlu Ümmeyel Ey Rabiaoğlu Utbe ve Şeybe! Sizler Rabbinizin va'dettiği neticeyi gerçek olarak bulmadınız mı? Ben Rabbimin bana va'dettiğini gerçek olarak buldum..." (Buhârî, Cenâiz, 87; Müslim, Cenne, 76, 77).

Va'd kelimesinin geçtiği ve aynı anlamda kullanıldığı bir diğer hadis-i şerif de şöyledir: "..Kevser, Cennette Allah'ın bana va'ddettiği bir nehirdir" (Müslim, Salat, 53, 54  Ebu Davud, Salat,122, Sünnet, 23; Nesâî, İftitah, 21, Ahmed b. Hanbel, Müsned, III, 102).

Ahmet YAŞAR