İsra Suresi, 70. ayetindeki; " İnsanı yarattığımız varlıkların çoğuna üstün kıldık." ifadesini nasıl anlamamız gerekir?

Değerli kardeşimiz,

"Gerçekten Biz Âdem evlatlarını şerefli kıldık, karada ve denizde kendilerini taşıyacak vasıtalar nasib ettik, onlara helal ve hoş rızıklar verdik ve onları yarattığımız varlıkların çoğuna üstün kıldık." (İsra,17/70)

Bu ayetler, şunu hatırlatmak istiyor:

"Canlı ve cansız bütün kâinatı, güneşten, aydan, yıldızlardan, atmosfer küresinden, topraktan, sudan madenlerden, kuşlardan, balıklardan, koyunlardan, ineklerden, meyvelere, zerrelere kadar bütün kâinatı insana hizmet ettiren, ne insanın kendisi, ne başka insanlar, ne cinler, ne başka varlıklar ve ne de kör tesadüflerdir. Belli ki rahmeti nihayetsiz Yaratıcının rahmeti ve iradesi bunu dilemiştir. Şu halde insanı bu derece yücelten o iken, nasıl olur da insan ona değil de başka âcizlere kulluk eder, nihayetsiz aptallık edip kendi değerini düşürür."

Âyetin birinci bölümünde "kerramnâ" yani "tekrîm, şerefli kılma" gündeme getirildiği halde, son bölümünde "faddalnâ" yani "üstün kılma" anlamına gelen "tafdil" kelimesi kullanılmıştır. "Şerefli kılma" ile "üstün kılma" arasında elbette bir fark olması gerekiyor. Râzî bu farkı şöyle açıklamaktadır: Yüce Allah insana akıl, konuşma kabiliye­ti, yazı yazma, güzel bir şekil ve ayakta yürüme özelliklerini vermekle onu şerefli kılmıştır; diğer taraftan akıl ve anlayışı ile, doğru inanç ve ahlâkî güzellikleri elde etmesini teklif etmiştir. Bu da onun üstünlüğünü ifade etmektedir. (Râzî, Tefsir, XIV, 543.)

Genel manada bakınca şerefli olmak daha çok yaratılıştan, üstün olmak da sonradan kazanılanlarla elde edilmektedir. Bunu kesin bir çizgi ile ayırmak mümkün değildir ama ana hatları ile böyle söylememiz mümkündür.

Mesela insanlar, cin­den ve diğer canlılardan üstündürler. Onların faziletli olanları da meleklerden, melekler ise sıradan insanlardan daha üstündürler.

- İsra Suresi 70. ayette geçen, "Biz insanları, yarattığımız varlıkların birçoğundan üstün kıldık." ifadesine göre, insandan daha üstün varlıklar var mıdır?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet