İnsan bir arkadaşını ya da -peygamberler hariç- bir büyüğünü, anne babasından daha çok sevebilir mi?

- Bu doğal mıdır yoksa şeytanın kandırması mıdır?

Değerli kardeşimiz,

Anne-babayı sevmek, saymak insanın yaratılışında var olan bir duygudur. Allah, bu sevgi ve saygıyı hem insanın fıtratına koymuş, hem de Kur’an’ında bunu tavsiye etmiştir. İyiliğin kulu kölesi olan insanın varlığının en büyük vesilesi olan, küçükken hayatlarını hayatına feda etmeye hazır olan, onların güzel bir hayat yaşamaları için her türlü sıkıntıya göğüs geren ebeveyne / anne babaya karşı kul-köle olmamak bu fıtratın bozulduğunun göstergesidir.

İnsan olarak bazı zamanlarda hislerine kapılarak geçici bir tarzda -vebal olduğunu bile bile- bu sevgi ve saygıyı askıya alacak şekilde davranmak mümkündür. Çünkü, insan her zaman vicdanının sesine göre hareket etmeyebilir. Bu arızaların bulunduğu zaman diliminin süresine ve yanlış söz veya davranış biçiminin küçüklüğü ve büyüklüğüne göre vebalin oranı değişebilir.

Sevgi, insanın iradesi dışlında gelişen bir unsurdur. Anne-babaya karşı gösterilmesi gereken sevgi ve saygıdan asıl maksat, onların helal ve meşru olan emirlerini yerine getirmek, onları incitmemek, onlara “Of!” bile dememek, onlara karşı tevazu kanatlarını germek manasına gelir:

"Yüce Rabb'ın şöyle emretti; Yalnız Allah'a ibadet edeceksiniz, ana-babalarınıza iyilik yapacaksınız. Şayet bunlardan biri veya her ikisi senin yanında ihtiyarlarsa sakın onlara 'Öf!..' dahi deme, yüzlerine bağırma, onlara tatlı söz söyle. Onlara, merhamet belirtisi olarak tevazu kanadını aç da, 'Ya Rab, küçüklüğümde bana şefkat gösterdikleri gibi, sen de onlara merhamet et.' de." (İsrâ, 17/23-24)

Aslında anne-babaya karşı gösterilmesi gereken, sevgiden daha geniş bir daireye sahip olan şefkat göstermektir. Bu sebeple, bir insan eşini, çocuklarını -bilinen sevgi itibariyle- ebeveyninden daha fazla sevebilir. Bu irade dışıdır, insanın bundan sorumlu olduğunu düşünemiyoruz. Fakat iradeye bağlı olan sevgi ve saygının gereğini yapmak bakımından anne-babasını hep ön planda tutmak gerekir.

Bir arkadaşla olan münasebetlerimiz ile anne-babamızla olan münasebetlerimiz çok farklı olabilir. Özellikle, bazı ailelerde bu mesafe oldukça fazladır. Bu açıdan insan arkadaşı yanında daha rahat, daha keyifli, daha neşeli, daha mutlu  olabilir. Bu husus, psikolojik olduğu kadar sosyolojik bir vakadır da. Arkadaşlarımızla olan bu keyfiyet ve münasebet, anne-babamıza karşı bir zarar vermediği sürece bunu da normal karşılamak mümkündür. Çünkü, ortama bağlı olarak gelişen duygular iradimizin dışında gelişmektedir.

İslam’a göre, amca  ve hala baba yerindedir, dayı ve teyze de anne yerindedir. Ebeveynden sonra en fazla saygı ve sevgi gösterilmeye layık bunlardır.

Şüphesiz, insanın eşini, çocuklarını sevmesi de Allah’ın hem vicdanlara yerleştirdiği tekvînî / fıtrî bir emir, hem de Kur’an ve sünnette yerini alan teşriî bir emirdir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- ANNE-BABA

- Çocuğun anne baba üzerindeki hakları nelerdir?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet