Süt kardeşi olan iki insanın, kendi kardeşleri de süt kardeşinin kardeşleriyle kardeş olurlar mı ve onların yanında tesettür farz mıdır?

Değerli kardeşimiz,

Süt emme çağındaki bir çocuğun bir kadın memesinden süt emmesiyle, o kadının çocukları ile süt kardeşliği gerçekleşir. Bir damla dahi olsa sütün azından ve çoğundan kardeşlik hükmü meydana gelir.

Süt emme çağı İmam-ı Azam'a göre otuz ay (iki buçuk yıl) dır. İmameyne göre ise yirmi dört ay (iki yıl) dır. Bu müddetten sonra ne kadar emerse emsin süt kardeşlik olmaz.

Mesela, bir annenin yeni bir erkek bebeği olsun. Başka bir annenin de kız çocuğu olsun. Bu kız çocuk diğer kadının sütünü emse, sadece aynı dönemde emdiği erkek çocukla mı süt kardeş olur, yoksa o kadının büyük çocukları da süt kardeşi olur mu?

Bu konuda genel bir kaide vardır: "Sütü emenin kendisi emdirenin nesline haramdır." Yani sütü emen çocuk, emdiği kadının bütün neslinden gelenlere haram olur.

Buna göre süt emen çocuğun diğer kardeşleri, emdiği kadının çocuklarıyla evlenebilir. Çünkü sadece emen çocuk emdiği kadının süt oğludur. Emen çocuğun diğer kardeşleri o kadının süt oğlu olmadığı için çocuklarıyla evlenmesi helaldir.

"Nesep birliğinden haram olanlar sütten dolayı da haram olur."1

hadis-i şerifinde ifade edildiği gibi, nesep yönünden mahrem olanlar, süt hısımlığı yönünden de mahrem olurlar. Buna göre süt anne ile süt babanın akrabaları süt evladının da akrabasıdır.

Bu mesele ile ilgili temel hükümleri şöyle tespit edebiliriz:

- Süt emme dolayısıyla mahremiyet anne tarafından sabit olduğu gibi baba tarafından da sabit olur. Süt annenin kocası süt emen çocuğun süt babası olur. Aynı şekilde süt annenin ve süt babanın anne-babaları ve çocukları süt emen çocuğun mahremleri olurlar.

- Bir anneden süt emen çocuk, o annenin gerek önceki, gerek sonraki kocalarından olan bütün çocuklarının süt kardeşleridir. Bu çocukların süt emen çocuktan büyük ve küçük olmaları hükmü değiştirmez.

- Aynı şekilde süt babanın süt anneden önce ve sonraki hanımlarından doğan çocuklar da süt emen çocukla süt kardeşi olurlar. Bunların çocukları da emen çocuğun süt bakımından yeğenleri olurlar.

Süt babanın erkek kardeşi emen çocuğun süt amcası olur.
Süt babanın kız kardeşi emen çocuğun süt halası olur.
Süt annenin erkek kardeşi emen çocuğun süt dayısı olur.
Süt annenin kız kardeşi emen çocuğun süt teyzesi olur.
Büyük anne ve büyük babalarla ilgili hükümler de böyledir.

Diğer taraftan süt babaya süt oğlanın hanımı mahrem olduğu gibi, süt oğlana da süt babanın diğer hanımı mahrem olur.2

Temel mahremiyet meseleleri bunlar olmakla birlikte, karşılaşılan diğer yakınlar ve akrabalar için ayrıca bu konunun genişçe ele alınan fıkıh kitaplarına bakmak gerekecektir.

Kaynaklar:

1 Tirmizî, Radâ: 1.
2 el-Feteva'l-Hindiyye Tercümesi, 2: 485-487.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet