Hz. İsa için Kur'an'da geçen "Onu Rûhulkudüs ile destekledik." ifadesindeki "Rûhulkudüs" hakkında bilgi verir misiniz?

Hz. İsa (as) için Kur'an'da geçen "Onu Rûhulkudüs ile destekledik" ibaresindeki Rûhulkudüs için Cebrail (as) demişsiniz, ancak Allah tüm peygamberleri ile Cebrail aracılığıyla konuşmuyor mu? Ancak Kur'an'da sadece Hz. İsa için kullanılmış. Örneğin Efendimiz (asm) Rûhulkudüs ile desteklenmedi mi?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Bakara sûresi 253. âyetinde de ifade edildiği  gibi, Allah'ın bütün peygamberleri peygamberlik yönü ile eşittir. Ancak hususi yönleri ile bazıları bazılarına üstün kılınmıştır. Kur'an-ı Kerim'deki âyetlerden de anlaşılacağı üzere Peygamberimiz (asm) diğer peygamberlerden üstün kılınmıştır.

Yine bu âyette peygamberlerin belirgin özelliklerinden bahsedilmektedir. Mesela Hz. Musa (as)'nın Allah'la konuşmasından bahsedilmiştir. Burada sadece Hz. Musa ile konuştuğu manası çıkmaz. Nitekim Miraç'ta Peygamberimiz (asm)'le de görüşmüştür. Âyette Musa (as)'ın en belirgin özelliği olan Allah'la konuşması hususu zikredilmiştir.

Yine Hz. İsa (as)'nın doğumunda Hz. Cebrail (as)'in Hz. Meryem'e gelip ona teselli vermesi gibi hadiseler Hz. İsa (as)'nın diğer peygamberlere göre bu yönü daha belirgindir.

Demekki bu âyet bu peygamberlerin diğer peygamberlere olan hususi üstünlüklerini ifade etmektedir. Yoksa diğer peygamberlerin Cebrail (as) ile görüşmediği anlamı çıkmaz.

RÛHULKUDÜS

Mukaddes ruh, vahiy meleği Rûhulkudüs, "ruh" ve "kudüs" kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmiştir. Bu kelimelerin ikisi de Arapçadır. "Ruh"; hayat, idrak ve hareketin kaynağı, maddenin tanı mukabili, manevi varlık, vahiy, Allah kelâmı, Kur'ân-ı Kerim, kuvvet, vahiy meleği, Cebrâil, his, duygu ve benzeri manalar işin kullanılır (Raşid el-İsfahânî, el-Müfredât, Garibil-Kur'ân, Mısır 1961, "ruh" md.).

Bununla beraber, ruhun gerçek manasını Allah'tan başka kimse bilmez. Çünkü bu husus, Yüce Allah tarafından şöyle haber verilmiştir:

"Sana ruhtan sorarlar. De ki: Ruh, Rabb'imin emrindendir. Size ilimden pek az bir şey verilmiştir." (İsrâ, 17/85).

"Kudüs" kelimesinin aslı ise, "kuds"dür ve mukaddes, mübârek, her türlü fenalıktan arınma demektir. Bu iki kelimenin birleşmesinden meydana gelen "Rûhulkudüs", herhangi bir şaibe ile lekelenme ihtimali olmayan, mukaddes ve temiz ruh, vahiy meleği, Cebrâil demektir (Elmalılı Hamdi YAZIR, Hak Dini Kur'ân Dili, V/3125).

Ruh kelimesi Kur'ân'da birkaç yerde geçmekte ve değişik manalara gelmektedir. Rûhulkudüs ise, yalnız dört yerde geçmektedir. Bulunduğu âyetlerdeki manası hakkında âlimlerin farklı yorumları olmuştur. Ancak çoğunluğun kanaatına göre, vahiy meleği olan Cebrâil demektir. Rûhulkudüs kelimesinin geçtiği âyetlerden birinin meâli şöyledir:

"Andolsun, Musâ'ya Kitâbı verdik, arkasından peygamberler gönderdik. Meryem oğlu İsa'ya da açık deliller verdik ve O'nu Rûhulkudüs (Cebrâil) ile destekledik." (Bakara, 2/87).

Âlimlerin bu âyette geçen Rûhulkudüs hakkındaki değişik görüşlerini şöyle sıralayabiliriz:

1. Rûhulkudüs, Yüce Allah'ın isimlerinden biridir.
2. Mukaddes kitap olan Kur'ân ve diğer bir görüşe göre İncil demektir.
3. Rûhulkudüs, Allah'ın ruhu demektir.
4. Vahiy meleği olan Cebrâil demektir. Âlimlerin ekseriyeti bu görüştedir. Çeşitli hadislerde ve şairlerin şiirlerinde de, bu manada kullanılmıştır (et-Taberî, Camiu'l-Beyân, Mısır 1954, I/404 vd.; el-Kurtubî, el-Camiu li Ahkâmil-Kur'ân, Mısır 1967, II/24; er-Râzî, et-Tefsirul-Kebir, III/177).

Bu görüşü benimseyen âlimlere göre, aşağıdaki âyetlerde geçen Rûhulkudüs de Cebrâil demektir:

"İşte biz, o elçilerden kimini kiminden üstün kıldık. Allah onlardan kimiyle konuştu, kimini de derecelerle yükseltti. Meryem oğlu İsa'ya da açık deliller verdik ve O'nu Rûhulkudüs (Cebrâil) ile destekledik." (Bakara, 2/253);

"Allah demişti ki: Ey Meyrem oğlu İsâ, sana ve annene olan nimetimi hatırla, hani seni Rûhulkudüs (Cebrâil) ile desteklemiştim." (Maide, 5/110);

"De ki: İnsanları sağlamlaştırmak ve Müslümanlara yol gösterici ve müjde olmak üzere onu, Rûhulkudüs (Cebrâil), Rabb'inden hak (ve hikmet) gereğine indirdi." (Nahl, 16/102).

Rûhulemin de, Rûhulkudüs ile eş anlamlıdır. Yani o da Cebrâil demektir. Kur'ân'da yalnız bir yerde geçmektedir:

"Onu, Rûhulemin (güvenilir ruh, yani Cebrâil) indirdi." (Şuara, 26/193).

Şair Hassan'ın naklettiğine göre, Hz. Muhammed (asm) onun için dua etmiş ve duasında "Ya Rabbi, Hassan'ı Rûhulkudüs ile takviye et." demiştir. Hassan bunu söylerken, Ebu Hüreyre'yi de şahit olarak göstermiştir (Buhârî, Salat, 68; Müslim, Fedâilu's-Sahabe, 151, 152; Neseî, Mesâcid, 24. Ayrıca bk. Cebrail mad.).

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet