Ebedi cehennemliklerin orada çağlarca kalacaklarını bildiren ayete göre (Nebe, 78/23), cehennem ebedi olmayacak mıdır?

Değerli kardeşimiz,

Alimler, Nebe’ Suresinin 23. ayetinde geçen ve cehennemliklerin “hukub”larca kalacağını ifade eden “ahkab” kelimesinin manası üzerinde durmuştur. Bu kelimenin tekili olan “HuKuB”un 40, 70, 80, 360 vs. yıllar anlamına geldiğini söylemişler.

Kur’an’ın muhatapları insandır. İnsanların zihinlerinde yer eden ifadelerin kullanılması hikmetin gereğidir. Zihinlerde yer eden ifadeler, genellikle insanların alışık oldukları ve kavrayabildikleri ifadelerdir. Bu açıdan Kur’an’da genellikle -özellikle ilk muhatapları olan o günkü- insanların akıllarını şaşırtmamak için kullanılan bazı ifadelerin gerçek anlamları, başka ayetlerde ayrıca vurgulanmış veya ona bir işaret bırakılmıştır. Mesela, defalarca “yağmurun semadan” geldiği ifade edilmiştir. Çünkü, Araplar yağmurun gökten indiğini düşünüyorlardı. Fakat "sema" kelimesi aynı zamanda yukarı anlamına gelir. Demek Kur’an’da kullanılan bu ifade hem bir hakikattir hem de onların zihinlerini teşviş etmekten kaçınan bir irşat üslubudur. Ancak “sema/yukarı”nın gök mü, yoksa bulutlar mı olduğu

“Baksana, Allah bulutları sevk ediyor, sonra onları bir araya getirip üst üste yığıyor. İşte görüyorsun ki bunların arasından yağmur çıkıyor.”(Nur, 24/43)

mealindeki ayette açıkça ifade edilmiştir.

Bunun gibi, konumuzla ilgili ayette de insanların yakından bildiği zaman kavramı kullanılmıştır. Çünkü, kapalı bir ifade yerine muhatabın anladığı açık bir ifadenin kullanılması, gerek uyarı gerek müjde hususunda daha etkilidir. Bu sebeple, Arapların en az 40 en çok 360 yıl olarak bildikleri “hukub/ahkab” kelimesinin kullanılması, irşat üslubu açısında son derece beliğdir

Bununla beraber, Kur’an’ın burada kâfirler için kullandığı “ahkab/devirler, çağlara boyunca” ifadesi, başka pek çok ayette “ebediyen cehennemde kalacaklar” manasına gelen ifadelerle açıklığa kavuşturulmuştur. Çünkü, “ahkab” kelimesinin tekili  olan “hukub” kelimesinin sözlük anlamı  40, 80, 360 yıl ise de ayette kullanılan çoğul ifade ebediliği ifade etmektedir. Çünkü, yukarıda ifade edildiği üzere, ayette kullanılan “ahkab” çoğul bir kelimedir. Cem’in/çoğulun en az sayısı 3’tür; en çoğu ise sınırsız bir sayıdır ki, sonsuzluğa kadar yeri vardır.

Bu sebeple, buradaki "ahkab"ı ebediyet manasında anlamak, Kur’an’ın defalarca vurguladığı “ebedi, hulûd” kavramlarına uygun olduğu gibi, Arapça dil kaideleri açısından da isabetli bir yaklaşım olur.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Cennet ve cehennemim ebedi olmadığı ve bir süre sonra -haşa- Allah'ın sıkılıp cennet ve cehennemi yok edeceğini, iddia edenlere ne diyebiliriz?..

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet