Kelam alimi ile İslam filozofu arasındaki fark nedir?

Değerli kardeşimiz,

Bu konuyu detaylı bir şekilde incelemek -takdir edersiniz ki- burada mümkün değildir. Bu sebeple iki grup arasındaki temel farklılıkları gösteren bazı ilkelere maddeler halinde temas etmekle yetineceğiz:

- Kelam alimlerinin temel referans kaynağı Kur’an’dır. İslam filozoflarının temel referans kaynağı Yunan felsefesidir.

- Kelamcılar aklı, temel kaynak kabul ettikleri vahyin/Kur’an’ın anlaşılmasına yardımcı bir unsur olarak kullanırlar. Ortaya koydukları fikir ve değerlendirmelerinin bu vahiy ile örtüşüp örtüşmediği endişesini hep taşımışlardır. İslam filozofları ise, aklın ön görülerini esas kabul ettikleri için vahyin mesajlarını bu doğrultuda değerlendirmeye çalışmışlar.

- Kelamcılar, Kur’an’ı temel referans kabul ettikleri için, Allah’ın sıfatlarını da o çerçevede değerlendirmiş ve Allah’ın cüzî olsun, külli olsun her şeyi bütün detaylarıyla bilmekte olduğunu belirtmişlerdir. Buna mükabil, İslam Filozofları bu konuda yanlış yargılara gitmişlerdir.

Nitekim, İmam Gazalî, İslam filozoflarından Farabî ve İbn Sina’yı “Allah’ın cüzî şeyleri/ küçük detayları bilmediğini, haşrin cismanî olmadığını, alemin ezelî olup sonradan var olmadığını” iddia etmelerinden dolayı tekfir etmiştir.(el-Munkızu mine’d-dalal, 143-148).

Bediüzzaman Hazretleri de bu konuya değinirken şu ifadelere yer vermiştir: 

"…İşte felsefenin şu esasat-ı fasidesinden ve netaic-i vahîmesindendir ki: İslâm hükemasından İbn-i Sina ve Farabî gibi dâhîler, şaşaa-i surîsine meftun olup, o mesleğe aldanıp, o mesleğe girdiklerinden; âdi bir mü'min derecesini ancak kazanabilmişler. Hattâ İmam-ı Gazalî gibi bir Hüccet-ül İslâm, onlara o dereceyi de vermemiş.” (bk. Sözler, Otuzuncu Söz, Birinci Maksad)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet