Kura çekmenin dinimizdeki yeri nedir; üç defa kura çekmek sünnet midir?

- Kura çekmek sünnettir, ama bunu hangi alanlarda ve nasıl uygulayabiliriz?

- Nasıl kura çekilir, yazı tura atarak mesela kura cekilebilir mi, sünnet olanı nasıldır?

Değerli kardeşimiz,

1. Kur'an-ı kerimin Al-i İmran suresi 44. ayeti ile bunun öncesi ve sonrasındaki ayetlerde; çocuk iken Hz. Meryem’in bakımını üstlenme konusunda bir grup insanın kalemlerini (kura araçları) atarak yani kura çekerek bu görevi üstlenme yarışı içine girdikleri ve bu hususun çekişme konusu olduğu, sonunda ilahi takdir gereği bu vazifenin Hz. Zekeriyya’ya nasip kılındığı anlatılmaktadır. Kuraya katılanlar Beytülmakdis’in hizmetçileri veya burada görevli din adamlarıdır. Kura yoluna başvurmanın İslam’da da caiz olduğu sonucuna ulaşan bazı fakihler bu ayeti de delil gösterirler.

Ayrıca, Saffat süresi 141. ayetinde de Hz. Yunus'un gemiden atılırken kura çekildiğine işaret edilmektedir.

Bununla beraber, önceki şeriatlerde kur'a çekmenin hemen bütün konularda caiz olduğu, ancak Hz. Muhammed'in şeriatinde buna bazı sınırlamalar getirildiği, alimlerin geneli tarafından ifade edilmiştir. Mesela İslamda, bir kişiye bakma ve onu koruyup gözetme işi, kur'a ile değil, akrabalık derecesine göre belirlenmektedir. Bunu ifade eden ayetler vardır.

Yunus (a.s.)'ın bindiği geminin ağır yük sebebiyle batma tehlikesiyle karşı karşıya kalması ve gemidekilerden birinin denize atılmasının çözüm yolu olarak görülmesi durumunu anlatan ayette belirtildiğine göre, denize kimin atılacağının tesbiti için kur'a çekilmiş ve kur'a Yunus (a.s.) aleyhine sonuçlanmıştır. İslam'da, aynı durumla karşılaşılması halinde kur'a çekilmeyeceği, çünkü herkesin eşit yaşama hakkına sahip olduğu, hatta, gemide had veya tazir cezasına çarptırılmış bir suçlu bulunsa bile, bu suçlunun dahi denize atılamayacağı ve daha başka çözüm yolları aranacağı görüşü benimsenmiş ve bu hükmün yalnızca Yunus (a.s.)'a mahsus olduğu belirtilmiştir.

Kur'a konusunda Hz. Peygamberden nakledilen birçok hadis ve uygulama vardır:

Ebu Hureyre'nin naklettiğine göre Hz. Peygamber,

 "İnsanlar ezan (okuma)da ve ilk safta ne (kadar fazilet ve sevab) olduğunu bilselerdi ve bunu ancak kura ile elde edebilecek olsalardı aralarında kura çekerlerdi." buyurmuştur. (Buhari, Ezan, 9, 32; Müslim, Salat, 28; Tirmizi, Mevakit, 52)

Yine Hz. Ayşe'nin naklettiğine göre Hz. Peygamber bir sefere çıkacağı zaman hanımları arasında kura çeker ve kura kime çıkmışsa berabe­rinde onu götürürdü. (Buhari, Hibe, 15; Müslim, Fedailu's-Sahabe, 13)

Diğer taraftan, Medîne'de, Ensar'ın hangi muhâciri iskân edeceği kura ile belirlenmiş (Buhârî, Şehâdât, 30, Menâkıbu'l-Ensâr, 46). Yine bir defasında ezanı kimin okuyacağı konusunda sahabe arasında anlaşmazlık çıkınca, problem kura ile çözümlenmiştir. (Buhârı, Ezan, 9)

Kura çekmek, hakkın ispatı için değildir, kalpleri hoş tutmak ve kırgınlığı önlemek içindir. Kişilerin "hak"larıyla ilgili olan konularda kura çekmek caiz değildir. Bu konuda, delillere itibar edilerek karar verilir. Örneğin sokakta bulunan bir çocuğun babası kimdir diye kura çekilemez, araştırılır ve delillere göre mahkeme tarafından bir karar verilir.

Ancak bir hakkın verilmesinde değil de bir hediyenin veya ilave bir iyiliğin yapılmasında ya da bir hakkın nöbetleşe kullanılmasında sırayı belirlemek için kura çekilebilir ve bu durumda kura çekilmesi diğer kişilerin kalbinin kırılmasını da önler. Örneğin şayi hisseli bir arazinin ortaklarının her birinin bu araziden aynı anda yararlanması ve arazinin bölünmesi mümkün değilse, her dönem bu araziyi birisi kullanmak üzere anlaşabilirler ve sırayı belirlemek üzere aralarında kura çekebilirler.

Dolayısıyla kura hakkında genelleme yaparak "sünnettir" denemez; duruma göre mubah, mendup veya haram olabilir.

2. Kuranın üç defa çekilmesinin sünnet olduğu bilgisi doğru değildir.

3. Kura çekiminin yöntemleri halkın âdetlerine göre belirlenir. Ancak kur'a ne kadar hile endişesinden ve kuşkudan uzak olursa o kadar kabul görür. Bir kutudan isim çekmek şeklinde olabileceği gibi başka türlü de olabilir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet