Hz. Yusuf'un suçsuz olduğuna kim şahitlik etti?

- Yusuf (a.s.)'ın arkadan yırtılan gömleği hakkında konuşan çocuk kıssasının sıhhat ve tahrici nedir?
- Zeliha'nın yakınlardan bir küçük çocuk, konuşmaya başladı ve "Eğer gömleği önünden yırtıldıysa (kadın) doğru söylemiştir, bu ise yalancılardandır. (Yok), eğer gömleği arkadan yırtıldıysa (kadın) yalan söylemiştir, bu ise doğru söyleyenlerdendir." dedi.
- Bu kucaktaki çocuğun şahidliğini reddetmeye kimsede mecal kalmadı. Zira her şeyden önce bu bir harika ve Yusuf (a.s.)'ın bir mucizesi idi. Baktıkları zaman elbisenin arkadan yırtıldığını gördüler. Böylece Yusuf aleyhisselam'ın iffetteki kemali ortaya çıkmış oldu.

Değerli kardeşimiz,

Kur’an’da “Kadının yakınlarından biri” olarak aktarılan ve Hz. Yusuf’un gömleği konusunda hakemlik edip şahitlik eden kişinin çocuk mu, yoksa büyük mü olduğu bildirilmemiştir.

- Ayette söz konusu edilen “Şahid” hakkında üç görüş vardır:

1) Bu şahit Kadının amcası oğlu idi. Çok akıllı hikmet sahibi bir adamdı. O da tevafuken Zeliha’nın yanına gitmek üzere gelmiş ve kapıda Melikle birlikte idi. İşte bu adam şöyle şahitlik ve hakemlik etti:

“Biz kapının arkasında bir gürültü ve gömleğin yırtılmasından meydana gelen sesi duyduk. Ancak, biz kimin kimi kovaladığını bilmiyoruz. Fakat şunu söyleyebiliriz ki, eğer Yusuf’un gömleği önden yırtılmışsa (Zeliha/Züleyha’ya hitbaen) sen doğru söylüyorsun, Yusuf yalan söylüyor. Yoksa eğer bu gömlek arkadan yırtılmışsa, Yusuf doğru söylüyor,  sen yalancısın.”

Bunun üzerine gömleğin arkadan yırtıldığını görünce, bu hakem olan amcasının oğlu Züleyha’ya döndü ve “Bu siz kadınların işidir, çünkü sizin hileleriniz gerçekten büyüktür.” dedi.

Bu görüş, müfessirlerin büyük çoğunluğuna aittir. (bk. Razi, ilgili ayetin tefsiri)

2) İbn Abbas, İbn Cübeyr ve Dahhak’a atfedilen bir görüşe göre, bu şahit bir bebek idi ve bir mucize eseri konuştu. Rivayete göre İbn Abbas şöyle demiştir:

“İnsanlık tarihinde dört bebek konuşmuştur: Yusuf’un şahidi, Firavun kızının kuaförü olan kadının oğlu, Hz. İsa ve Rahib Cüreyc’in olayında konuşan çocuk.”

Ancak bazı alimler Hz. Yusuf’un şahidinin bebek olduğunu ileri sürenlerin görüşlerini reddetmişler ve: “Eğer bebek konuşsaydı, bu bir mucize olurdu. Böyle bir mucize olayda bu çocuk  sadece 'Kadın yalancıdır.' deseydi, bu kesin delil herkes tarafından kabul edilirdi. Artık gömleğin nasıl yırtıldığını görmeye gerek olmazdı." (bk. Razi, a.g.y)

3) Bu şahit gömleğin kendisidir. Gömleğin arkadan yırtılmış olması Yusuf’un kaçtığına, kadının kovaladığına şahit olmuştur. Bu görüş en zayıf olarak kabul edilmiştir. (Razi, a.g.y).

- Hz. Ebu Hureyre’den nakledilen bir rivayete göre, Peygamber Efendimiz (asm) şöyle buyrmuştur

“Üç kişiden başka beşikte (bebekken) konuşan olmamıştır: Bunlar Meryem oğlu İsa, (Rahib) Cüreyc’in sahibi (zina iftirasına uğrayan Cüreyc’i temize çıkarmak üzere konuşan bebek), bir de bir kadının emzirdiği bebek (bebeğini emziren bir kadın oradan geçen -görünüşe göre iyi bir delikanlı olan- bir süvariyi görünce 'Allah’ım! Benim bu çocuğumu da bu adam gibi yap!' demesi üzerine, bebek emdiği annesinin göğsünü bırakmış ve ‘Allah etmesin!’ demiş...” (Bu olayları tam görmek için bk. Buhari, h.no:3436;  Müslim, Birru’l-Valideyn, h. no: 8-2550)

Görüldüğü gibi, Buhari ve Müslim hadislerinde zikredilen çocuklar arasında Hz. Yusuf’un şahidi geçmiyor.

Bununla beraber, Hâkim de bu konuda bir rivayete yer vermiş ve bebek konuşan dört çocuğu şöyle sıralamıştır: Hz. İsa, Hz. Yusuf’un şahidi,  Rahib Cüreyc’in olayındaki çocuk ve Firavun kızının kuaförü olan kadının beşikteki çocuğu.” (bk. Hâkim, 2/650)

Hâkim bu rivayetin Buhari ve Müslimin şartlarına uygun bir sahihlik mertebesinde olduğunu bildirmiş, Zehebi de bunu tasdik etmiştir. (bk. Hakim, a.g.y)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet