Nargile içilen dükkan açmak caiz midir?

Değerli kardeşimiz,

Nargileyi sigara gibi düşünüyoruz. Bu nedenle sigara için söylenen hüküm bunun için de geçerli olması gerekir.

İslam’ın evrensel helal ve haramları Kur'an-ı Kerim’de ve onun açıklaması olan sünnette zikredilmiştir. "Evrensel helal ve haram" derken kastettiğimiz şey, her zaman ve her mekâna göre genel geçer olan helal ve haramlardır.

Sigara konusu gerek sünnette, gerekse Kur’ân-ı Kerim’de yer almaz. Çünkü Kur’an’ın indiği zaman sigara denen bir şey yoktu. Sigara 15. Asırdan sonra ortaya çıkmıştır.

İslam’ın temel kaynaklarında adı geçmeyen bir şeyin hükmünü anlamak için İslam’ın bazı genel kuralları vardır. Bunlardan birisi şudur: “Eşyada aslolan, ibahadır.” Yani, her şey insanlar için yaratılmıştır. Bazı şeylerin ise haram olduğu açıklanmış, böylece hükmü bildirilmeyen şeyler de helal olarak kalmıştır, demektir. Bir diğeri de şudur: “Temiz ve güzel olan şeyler helaldir, pis ve zararlı şeyler ise haramdır.”

Bu iki genel kural, beraberce düşünüldüğü zaman sigara için karşımıza şöyle bir sonuç çıkar: Sigara hakkında kaynaklarda bir şey söylenmediğine göre, onun hakkında hüküm verebilmemiz için onun pis ve zararlı olup olmadığına bakmalıyız: Eğer onun pis ve zararlı olduğunu söyleyebileceğimiz özellikleri varsa haram olduğuna, yoksa, helal olduğuna hükmetmeliyiz.

İşte bu metodik anlayış sebebiyle tarihte bazı İslam alimleri sigaranın helal/mubah olduğu hükmüne varmışlardır. Çünkü, demişlerdir, biz sigaranın bir zararını görmüş değiliz, şu halde onun haram olduğunu söyleyemeyiz. Eğer bir gün zararlı olduğu ortaya çıkarsa biz de ona göre hüküm veririz. Oysa bugün durum kesinlikle böyle değildir. Sigaranın 2000 civarında zehir içerdiğini, pek çok hastalığın sebebi olduğunu, içenlerin sadece kendilerine değil, içmeyenlere dahi zarar verdiklerini bilim kesin olarak ortaya koymuştur. Bu durumda sigara için söylenecek hüküm, onun haram olmasından başkası değildir.

Bununla birlikte Hanefî gelenekte şöyle bir anlama metodu vardır:

“Kıyasa/kurallara göre haram olan, ancak Kur'an-ı Kerim’de ve sünnette adı ve hükmü açıkça zikredilmeyen şeylere haram yerine, 'tahrîmen mekruh' demek daha uygundur. Gerçi bununla kastedilen de haramlıktır, ancak bir şeye haram ya da helal hükmü vermek sadece Allah’a (cc) ait bir hak olduğu için, haram olduğu kesinkes anlaşılsa bile, Kur’an’da haram denmeyen şeylere nezaketen, tahrimen mekruh demek daha güzeldir.”

Bu sebeple son dönem Hanefîler sigara için “tahrimen mekruh” hükmünü tercih etmişlerdir. “Tahrîmen mekruh”, kanun hükmünde kararname gibi, "haram hükmünde mekruh" demektir. Öyleyse sigara helal değildir.

Helal olmayan bir şeyi yapmak ise elbette günahtır. Ayrıca sigara insanın kendisini tehlikeye atmasıdır. Oysa Allah (cc):

“... Kendinizi kendi ellerinizle tehlikeye atmayın...” (Bakara, 2/195)

 buyurmaktadır. Bu sebeple sigara doğrudan bir intihar olmamakla beraber, insanın kendisini tehlikeye atması ve yavaş yavaş öldürmesi demektir.

Sigara içmek ayrıca çok önemli bir kul hakkıdır, çünkü içenler içmeyenlere zarar vermekte ve onları rahatsız etmektedirler. Kul hakkının affedilmesi de ancak, hakkı olan insanların bağışlamasına bağlıdır. Bunu temin etmek ise çok zordur.

Mısır Müftüsü Haseneyn Mahluf "Şer’i Fetvalar" adlı eserinde sigara satışının haram olmadığını bildirir. Ancak, helal bile olsa tayyip değildir. Bazı kazançlar helâl olmakla kalmaz, helâlın da üstünde bir makbuliyet derecesi olan "tayyib kazançlar" mertebesine yükselir. Misvak satışı gibi. Sigarada misvak gibi insan sağlığına hizmet mânâsı yoktur. Sünnet olan bir şeyi satmak gibi bir kudsiyeti de bahismevzu değildir. Ancak "umumî belva" denen çâresizlik gibi bir mânâdan dolayı satışına cevaz verilmiş olur. Tayyib kazanca girmez.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet