“Hayrı, iyiliği güzel yüzlü olanların yanında arayın." anlamında bir hadis var mıdır?

- Dış güzelliğin değil iç güzelliğin önemli olduğunu ve güzel, ama kötü insanlar olduğu gibi çirkin, ama iyi insanlar da olduğunu bildiğimize göre, Peygamber Efendimiz (s.a.s.)'in; "Hayrı, iyiliği güzel yüzlü olanların yanında arayın.", hadisini ve Hz. Ömer'in "Bana bir temsilci gönderirken, yüzü ve ismi güzel olanı da tercih edin." sözlerini nasıl anlamalıyız?

Değerli kardeşimiz,

“Hayrı, iyiliği güzel yüzlü olanların yanında arayın!” hadis rivayeti, Taberanî, Beyhaki, gibi birçok hadis kaynağında yer almıştır.

İbnu’l-Cevzi, “el-Mevzuat” adlı eserinde, bu hadisin değişik kaynaklarındaki farklı rivayetlerin üzerinde durmuş ve bunların hepsinin mevzu veya zayıf olduğuna işaret etmiştir. Meşhur cerh-tadil alimlerinden el-Akilî, bu konuda hiçbir sahih rivayetin olmadığını belirtmiştir. (bk. İbnu’l-Cevzi, Mevzuat, 2/160-166)

Zeynu’l-Iraki de Gazali’nin İhya’sında yer alan bu hadis rivayetlerinin hepsinin zayıf olduğunu belirtmiştir. (Tahricu Ahadisi’l-İhya -İhya ile birlikte-, 4/105)

Hafız Heysemi de Taberani ve Bezzar’da yer alan bu hadis rivayeti içinde zayıf ve metruk ravilerin bulunduğunu belirtmek suretiyle rivayetin zayıflığına işaret etmiştir. (bk.Mecmau’z-Zevaid, h. no: 13730-35)

Bazı internet sitelerinde bu hadisin kaynağı olarak Buhari verilmiştir. Bu yanlıştır. Buhari’nin sahihinde böyle bir hadis yoktur. Buhari, buna sadece “et-Tarihu’l-Kebir”inde (1/51, 157) yer vermiştir. Bu kitapta sahih hadisler yanında zayıf olanlara da yer verilmiştir.

Rivayete göre, Hz. İbn Abbas’a bu hadis rivayetini sormuşlar ve “Yüzü güzel olmayıp aksine çirkin olan nice insanlar vardır ki, insanların isteklerini güzelce yerine getirirler.” diyerek, konuya bir açıklık getirmesini istemişleridir. Bunun üzerine İbn Abbas şu yorumda bulunmuştur: “Burada yüzü güzel olmaktan maksat, fiziki olarak yakışıklı olmak anlamında değil, ihtiyacınızı kendisine arz ettiğiniz anda takındığı yüz hatlarının durumuyla ilgilidir.” Yani: İnsanlar ihtiyaçlarını söylediklerinde yüzünü ekşitmeyen, güler yüzle karşılayan kimselere dertlerini anlatsınlar. Yüzünü ekşiten, somurtan kimseye derdini anlatmasınlar... Bu güzel bir yorumdur.  

Hz. Ömer’in “Bir yere elçi gönderdiğiniz zaman yüzü ve ismi güzel olanı tercih edin.” manasında bir açıklaması vardır. (bk. Gzali, İhya, 4/106).

Bu rivayeti tashih imkânını bulamadık. Ancak, bu konuda yüzü düzgün olanların karşı taraf üzerinde olumlu etkisinin olduğu inkâr edilemez.

Bugünkü dünya ölçeğinde de kılık-kıyafete önem verilmektedir. Çünkü kişinin asıl cevheri görülünceye kadar bir zamana ihtiyaç vardır. Muhatap üzerinde bu ilk etki önemlidir. Bu da ilk anda görülen kişinin eli ve yüzünün temiz olması, kılık-kıyafetinin uygun olmasıyla kendini gösterir.

Hz. Ömer’in sözünü bu şekilde değerlendirmek gerekir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet