Cuma Namazı

Cuma Namazı

Cuma Hutbesi

Cuma Günü Kaç Hutbe Okunur?

Cuma Hutbesinin Farzları Nelerdir?

Cuma Hutbesinin Sünnetleri Nelerdir?

Cuma İle İlgili Mes'eleler

Cuma'nın Âdâbı Nelerdir?

Cuma Namazı

Cuma; cem olmak, toplanmak mânalarına gelir.

Cuma günü, Müslümanlar için çok önemli bir gündür. Bu günde Müslümanlar camide toplanıp birlikte Cuma namazını kılarlar. Topluca yapılan bu ibâdet, o günü bayram günü değerine yükseltir.

Bu sebeble Cuma gününe Seyyidü'l-eyyam, yani, günlerin itibarlısı,efendisi de denir.

Bütün hayırlı işlerin Cuma günü meydana geldiği; tarih boyunca pek çok kudsî hâdiselerin hep Cuma günü zuhûr ettiği rivâyet edilir.

Hadîs-i şerîf'te şöyle buyrulur:

"Üzerine güneşin doğduğu en hayırlı gün, Cuma günüdür. Âdem (as) o günde yaratılmış, o gün Cennete konmuş, o gün Cennetten çıkarılmıştır. Kıyâmet de ancak Cuma günü kopar..."

Çoklarının zannettiği gibi Cuma günü, iş yapmak, hayırlı ve faydalı mevzularla meşgul olmak haram değildir. İş yapma yasağı, sadece namaz kılma vaktine mahsustur. Namaz dışında çalışmak, alış-verişte bulunmak mübahtır. Zaten âyette de, namazdan sonra yeryüzüne rızık aramak üzere dağılınız, emredilmektedir.

Cuma Hutbesi

Hutbenin Hükmü Nedir?

Cuma hutbesi farzdır. Hutbesiz Cuma namazı sahih olmaz.

Cuma Günü Kaç Hutbe Okunur?

İki hutbe okunur. Birinci hutbede mü'minlere vaaz ve nasihat; ikincisinde ise, bütün Müslümanlara dua yapılır. Her iki hutbede de, Allah'a hamd ü senâ ve Resûlüne salâvat vardır.

Cuma Hutbesinin Farzları Nelerdir?

Cuma hutbesinin farzları ikidir:

1 - Vaktin girmiş olması. Hutbe, öğle vakti girdikten sonra namazdan önce okunur. Vakitten önce veya namazdan sonra okunması caiz değildir.

2 - Hutbede Allah Teâlâ'yı zikretmek, yahut ona hamdetmek, onu tesbih etmek... Bunlar hutbe kasdı ile yapılmalıdır.

Hutbe ile namaz arası, başka bir şey ile kesilmemesi de şarttır.

Cuma Hutbesinin Sünnetleri Nelerdir?

Cuma hutbesinin sünnetleri şunlardır:

1 - Hutbeyi ayakta okumak. Oturarak veya yaslanarak okumak caiz ise de, sünnete aykırıdır.

2 - Hatibin, minbere çıktığında yüzü cemaata dönük olması.

3 - Hatibin huzurunda ezan okunması.

4 - Birinci hutbeye hamd ile başlamak.

5 - Hutbeyi sesli okumak.

6 - Şehadet getirmek ve Peygambere salâvatta bulunmak.

7 - Müslümanlara dünya ve âhiretlerine faydalı nasihatta bulunmak.

8 - Eûzü-besmele çekip bir âyet okumak. Okuyuş ya uzun bir âyet veya 3 kısa âyet olmalıdır.

9 - Hutbeyi ikiye ayırarak iki hutbe arasında bir müddet oturmak. Üç âyet okuyacak kadar oturmalıdır.

10 - İkinci hutbeye de birinci hutbe gibi hamd ve salâvatla başlamak.

11 - İkinci hutbede mü'minlere dua etmek.

12 - Her iki hutbeyi de uzatmayarak mümkün olduğu kadar kısa kesmek. Uzun okumak mekruhtur. Hadîs-i şerîf'te:

"Namazı uzatıp hutbeyi kısa kesiniz. Şüphesiz ki bâzı sözler, sihir gibi kalbleri teshir eder" buyrularak hutbenin az, öz ve beliğ olması istenmiştir. Zaten Hz. Peygamberin okuduğu hutbelere baktığımız zaman bu özellikleri rahatça görebiliriz.

Hutbe okurken kimse ile konuşulmaz, hiç dünya kelâmı söylenmez, hattâ yakındaki birine "sus, konuşma" tarzında elle işarette bile bulunulmaz. Namazda imiş gibi susularak Hatib efendi dinlenir.

Resûlüllah Efendimiz bu hususta şöyle buyurmuştur:

"Hutbe okunurken birisi arkadaşına "sükût dur' veya 'sus' dese, lağvetmiş, yani kendisi sükût etmemiş olur. Hutbe okunurken lâğv edenin Cumasının fazileti yoktur."

Dinlerken yüzü hatib efendiye çevirerek dinlemeli, başı sağa sola çevirip etrafına bakınıp durmamalıdır.

Cuma İle İlgili Mes'eleler:

* Cumada imam hutbeye çıkmak üzere iken içeri giren kimse, oturup bekler. Kılamadığı ilk sünneti de, Cumanın farzını kıldıktan sonra kılar.

Şayet imam henüz hutbeye çıkmak üzere ayağa kalkmamışken gelip de sünnete başlamışsa, acele ile iki rek'at kılıp o anda başlamış olan hutbeyi dinler. Şayet hutbe ikinci rek'atı kıldıktan sonra başlarsa, bu defa sünneti acele ile 4 rek'ata tamamlamak gerekir.

* Cuma namazı kadınlara ve misafirlere farz olmadığı halde, camiye gidip kılsalar, öğle namazı yerine geçer. Ayrıca öğle namazı kılmaları gerekmez. Nitekim gayr-i müslim memleketinde (dâr-ı harb) olanlar için de durum aynıdır. Kendilerine cuma farz olmadığı halde toplanıp kılsalar, bu namaz öğle yerine geçer.

* Cuma namazı kılmayan kimselerin, öğle namazını cemaatle kılmaları mekruhtur.

Ayrıca Cuma namazı kılmayan kimseler, öğleyi kılmayı Müslümanların Cuma namazını kılmalarından sonraya bırakmalıdırlar. Bu sünnettir. Bir beldede Cuma kılınmadan evvel, Cuma kılamayan kimselerin öğle namazlarını kılmaları mekruhtur.

* İmama teşehhüdde veya sehiv secdesinde yetişen kimseler, imam selâm verdikten sonra, kılamadıkları rek'atları tamamlarlar.

* Cuma namazının kırâeti sesli yapılır. Aynen sabah namazının farzı gibi kılınır.

* Cuma namazına yetişmek için abdest almaya vakit bulamayan kimse, hemen teyemmüm edip de namaza yetişeyim diyemez. Çünkü Cumayı kaçırsa, yerine öğle namazını kılabilir. Ama bayram ve cenaze namazları böyle değildir. Onlara yetişmek için vaktin darlığından dolayı teyemmüm yapabilir. Zira bu namazların geçmesi halinde yerine geçecek başka bir namaz yoktur.

* Namazı bozan şeyler Cumayı da bozar. Ayrıca Cuma kılınırken öğle vaktinin sona ermesi de Cumayı bozar.

Cuma'nın Âdâbı Nelerdir?

Cuma gününde Müslümanlar bir araya gelir, topluca Cuma namazı kılar, birbirleriyle görüşüp kaynaşırlar. Bu hususta şu âdâba dikkat etmek lâzımdır:

1 - Cuma gününe imkânı olanlar sabahtan hazırlanmalıdırlar. Bu hazırlık, gerekli temizliği yapıp abdest almak, yeni ve temiz elbiseler giyip güzel kokular sürünmek, vekar ve ciddiyet içinde erkenden camiye çıkmak gibi hususlardır.

Bu konuda hadîs-i şerîflerde şöyle buyurulur:

"Kim ki Cuma günü elbisesini temizler, yıkanır, erkenden de camiye gider, imama yakın oturur ve imamı dinlerse, iki Cuma arasındaki günahlarına, hattâ üç gün de ziyadesiyle keffâret olur."

"Cuma günü olunca melekler mescidin kapısında oturur ve sıra ile ilk gelenleri kaydederler."

"Üç şey var ki, insanlar bunların faziletini bilseydi onları ede etmek için yarışırlardı. Onlar da: Ezan okumak, birinci safa yetişmek ve erkenden Cuma'ya gitmektir."

2 - Cuma günü için gusletmek. Cünüplükten kurtulmak için gusledilse de olur. Hadîs-i şerîf'te:

"Cuma günü abdest almak çok güzeldir. Fakat gusletmek daha da güzel ve faziletlidir" buyrulmuştur.

3 - Cuma günü, Cuma namazından önce veya Cuma gecesi, Kehf, Duhan veyahut Yâsîn, yahut da başka bir sûre okumak; bu da olmazsa Kur'an'ın herhangi bir yerinden okumak.

Bu mübarek günü, İlâhî kelâmın nûru ile tezyîn etmek güzel bir amel, sevablı bir iştir.

4 - Cuma namazı için camiye girince, henüz hutbe başlamamış ise, kıbleye yakın boş bulunan bir yere oturmak, hatib minbere çıkınca onu can kulağı ile dinlemek.

5 - Hatib minberden inerken mihraba geçmesi için ayağa kalkmak. Bu, minber ile mihrab arasında oturanlar içindir.

6 - Hatibin hutbesinden öğüt almak.

7 - Cuma günü Peygamberimize bol bol salâvat getirmek de müstehabdır.

 

Hadîs-i şerîfte salâvatın mağfirete vesîle olacağı bildirilmiştir.

8 - Cuma günü fakirlere sadakalar dağıtmak da müstehabdır. Mükâfatı iki katlıdır..