Geciktiğin zaman ona erişemem diye geri kalma sözü hadis mi?

1. Bu bir hadis mi ve sahih mi?
- Ebu’l-Esved ed-Dieliyy şöyle dedi: İmran ibn Husayn (radıyallâhu anh) bir gün bana şöyle sordu:
 − İnsanların yapmakta oldukları ve emek çekip didindikleri şeye ne dersin?..
- Kendilerine hüküm olunan ve sebkât etmiş bulunan kaderden, kendilerine gelip geçen bir şey midir?..
- Yahut Nebi ve Rasûllerinin getirdiği şeylerden olup da kendilerini karşılayacak ve aleyhlerine delil sâbit oluveren şeylerden midir?..
 − Hayır (karşılaşacakları tesadüfi işler değil)!.. Lâkin, geçmişte kendilerine yazılan ve kendilerine gelip çatan bir şeydir!.. dedim. Bunun üzerine İmran bin Husayn sordu:
− Öyle ise bu insanlara zulüm olmuyor mu?.. Bu sözden şiddetle korktum ve şöyle dedim:
− Her şey, Allah’ın mahlukudur ve elinin mülküdür!.. “Yaptığından soru sorulmaz! Onlar sorgulanır (yaptıklarının sonucu yaşatılır)!” (21.Enbiyâ’: 23)
− Allah sana merhamet buyursun!.. Ben sana sorduğum şeylerle ancak senin aklını imtihan etmek istedim.
2. Taberani’den gelen bu hadis sahih mi, zayıf bulan alim yok mu?
 - Yetişeceğim zannederek bir şey için acele etme. Allah onu sana nasip etmemişse ona asla yetişemezsin. Geciktiğin zaman ona erişemem diyerek de geri kalma. Allah onu sana takdir etmişse mutlaka ona erişirsin.

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle ifade edelim ki, bu hadis-i şeriflerde geçen durum, Allah’ın olmuş, olan ve olacak her şeyi bilmesi ve ilminde olması demektir. İlim zorlayıcı değildir ve kişinin özgür iradesini yok etmez.

Allah, ezeli ilmiyle kulunun iradesinin nerede kullanacağını ve ne yapacağını bilir. Bu nedenle, Allah bildiği için kul yapıyor değil, kul yapacağı için Allah biliyor.

Bu kısa bilgiden sonra sorularınıza gelince:

1) Bu kıssanın içerisinde yer alan bir bölüm hadistir. Genel olarak sahabe, tabiinden nakledilen eserlere de hadis unvanı kullanılmaktadır. 

- Bu kıssa hadis kaynaklarında sahih olarak geçer. (bk. Müslim, 2650; İbn Hibban, Sahihu İbn Hibban, 6182).

 İbn Hibban’ın hadis rivayeti de sahihtir. (Muhakkik Şuayb el-Arnavut, a.g.y/Tâlik)

- Soruda Kuran’dan Enbiya suresinden verilen örnek yerine, bu iki kaynakta da Şems suresinin 7-8. ayetleri zikredilmiştir:

2) “Yetişeceğim zannederek bir şey için acele etme. Allah onu sana nasip etmemişse ona asla yetişemezsin. Geciktiğin zaman ona erişemem diyerek de geri kalma. Allah onu sana takdir etmişse mutlaka ona erişirsin.” anlamındaki hadis zayıftır. (bk. Heysemi, Mecmeuz’zevaid, no: 11886)

Esasen bu hadislerde kişinin üzerine düşeni yapması hatırlatılmakta, ümitsizlğin veya hüznün olmayacağına vurgu yapılmaktadır.

İnsan bir şeyi elinden kaçırdım diye düşünmemeli, yapmaya devam etmeli, nasibinde olabilir ümidiyle devam etmeli.

Ayrıca gerekli sebeplere riayet ettiği hâlde bir şey nasip olmadıysa "Vardır bir hayır." diyerek rahat etmeli, huzur bulmalı.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet