Hz. İbn Abbas ve Hz. Aişe hadislere inanmıyorlar mı?

- İmam Beğavi kitabında Enam suresi 145. ayet için İbni Abbas ve Hz Aişe annemizin ayet hakkında 4 tane haramdan başka haram yoktur dediler diyor.
- Mesala Buhari, Amr b. Dinar'dan şöyle dediğini rivayet etmektedir:
Ben, Cabir b. Zeyd'e şöyle dedim: Onlar Rasulullah (s.a.v.)'ın ehli merkeplerin etlerini yemeyi yasakladığını iddia ediyorlar. O da şöyle dedi: el-Hakem b. Amr el-Gıfari, Basra'da bizim yanımızda böyle diyordu: Fakat, el-Bahr (okyanus gibi alim) İbn Abbas bunu kabul etmeyerek: "De ki: Bana vahyolunanlar arasında ... haram olduklarını bulduğum yiyecekler yalnızca şunlardır." ayetini okudu En'am 145 i örnek gösterdi ve haramı saydı..
- Bu görüşün bir benzeri de Aişe annemizden naklolmuş Dürrü’l-mensur’da geçiyor. Hz. Aişe’ye şu hadis soruluyor: Peygamber efendimiz yırtıcı hayvanları yasakladı Aişe annemiz Enam 145’i okuyor.
- Bu durumda Hz. İbn Abbas ve Hz. Aişe hadislere inanmıyorlar mı?

Değerli kardeşimiz,

Anladığımız kadarıyla, soruda Hz. Aişe ve Hz. İbn Abbas’ın hadisleri kabul etmediklerine dair deliller getirilmiş ve onların hadisleri inkâr ettikleriyle ilgili bazı rivayetler gösterilmiştir.

Öncelikle ifade edelim ki, Hz. Abdullah ibn Abbas bizzat kendisi Hz. Peygamber (asm) Efendimizden şu hadisi rivayet etmiştir:

“Allah’ın Resulü (asm) köpek dişi olan, yırtıcı kara hayvanları ile kanatlılardan avını yakalayıp yiyen pençeli kuşları yasaklamıştır.” (Müslim, Sayd, 15, 16)

İkincisi: İbn Abbas’ın Hayber’de ehli eşeklerin etlerinin haram kılındığına dair “Enam suresi 145. ayeti okuyarak, bunların etinin haram olmadığını belirtmiştir.” (bk. Buhari, Zebaih, 28)

Ancak bu durum, hadisi inkâr etmek değil, bu haram kılma işinin eşeklerin binek hayvanı olarak kullanılmasına ve belli bir döneme ait olduğu kanaatinde bulunduğundandır.

Şimdi bu konuyu birkaç madde halinde kısaca açıklamaya çalışacağız:

1) Enam ayeti Mekke’de inmiştir. Oradaki haramlar sınırlı sayıda olmuştur. Fakat daha sonra başka haramlar da bizzat ayetlerde söz konusu edilmiştir. Örneğin: “Medine’de inen ayetlerde içki içilmesi, Allah’tan başkası adına kesilen hayvanlar, yırtıcı hayvanlar ve haşerelerin yenmesi haram kılınmıştır.” Sahabeler arasında İbn Abbas’tan başka bu haramlar konusunda bir ihtilaf olmamıştır. (bk. İbn Hacer, Fethu’l-Bari, 9/655-656)

2) Bu konuyu işleyen kaynaklarda “İbn Abbas’ın ilgili hadisleri inkâr ettikleri için söz konusu hadisi kabul etmediğine” dair hiçbir bilgiye rastlayamadık. Demek ki, hadisi kabul etmemek veya inkâr etmek gibi bir düşünce hayal bile edilmemiştir.

3) Bu konuda İbn Abbas’ın düşüncesi sadece tevillerle yorumlanmıştır. Örneğin bazılarına göre, İbn Abbas’ın düşüncesine göre, Hz. Peygamberin (asm) Hayber’de ehlî eşeklerin etini yasaklaması, o dönemde onlara yük yüklemenin çok büyük bir ihtiyaç olduğu, Efendimizin (asm) bu yasaklamayı geçici bir zaman dilimi için yapmıştır. (bk. İbn Hacer, a.g.y)

4) İslam âlimlerine göre, “Hz. Peygamberden (asm) gelen sahih bir rivayette bir şeyin haram veya helal olduğu beyan edilmişse, bu nassa göre hareket etmek gerekir.”

İmam Nevevi’nin bildirdiğine göre, âlimlerin büyük çoğunluğu -bu hadis rivayetinden ötürü- ehlî eşeklerin etinin haram olduğu kanaatindedir. (bk. İbn Hacer, a.g.y)

Hz. Aişe, en çok hadis rivayet edenlerden biridir. Eğer inanmasaydı hiç bu kadar hadis rivayet eder miydi?!.

Bu konuda daha uzun uzadıya bilgiler yazmak mümkündür. Fakat meramımızı ifade ettiğimize inanıyoruz.

Hülasa: 2210 hadis rivayet eden Hz. Aişe ve 1660 hadis rivayet eden İbn Abbas gibi hadis âlimlerinin “hadisleri kabul etmediklerini” söylemek için aklı devre dışı bırakmak gerekir...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet