Beyan, burhan ve irfan adı altında bilgi sistemlerinin olduğu doğru mudur, kim yapmıştır?

- Bununla kastedilen nedir?
- Bunlar arasındaki denge nasıl olmalıdır?

Değerli kardeşimiz,

İslam literatüründe klişe halinde kullanılmış “beyan, burhan ve irfan” adı altında sistematize edilmiş bir bilgiye rastlayamadık.

Bu kavramları belli bir maksada matuf olarak, bir sistem içerisinde takdim edilmesinde de bir sakınca olduğunu düşünmüyoruz.

Beyan: Bir şeyi açıklamak manasına gelir. Hz. Peygamber (a.s.m)’in Kur’an’ı tebliğ vazifesi yanında “teybin/beyan etme” vazifesinin de olduğunu yine Kur’an’dan öğreniyoruz.

Burhan: Delil demektir, beyan edilen hususların delillendirilmesi manasına gelir. Beyan açıklanan bir dava ise delil de o dava içerisinde burhandır.

İrfan: Bilmek, bilgiyi özümsemek, marifet kazanmak, bir konuda ârif olmakla ilgili bir kavramdır.

Buna göre, kulaklarımızla duyduğumuz bir şey bizim için bir beyan olur, beyan edilen bu bilgiyi aklımızla tartmak burhan, içinde burhanı olan beyanı, özümsenmiş bir bilgi olarak kalbimize yerleştirmemiz, onu sindirmemiz de irfan olur. Arife işaret yeter...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet