Naim bin Hammad'ın rivayet ettiği siyah ve sarı sancaklılarla ilgili rivayetler sahih midir?

- Siyah sancaklıların ihtilafı hakkındaki hadislerin sahihliği ve tahrici nasıldır?
- Siyah sancaklıların kendi aralarındaki ihtilafın sebebi nedir?
- Sarı sancaklılar kimlerdir?

Amr bin Şuayb babasından şöyle nakletti: Haccac Kabe’ye girdiği zaman Abdullah bin Ömer’in yanına girdim, o şöyle diyordu:

“Doğudan siyah bayraklılar, batıdan da sarı bayraklılar hareket edip Şam’ın göbeği denilen “Dimeşk” de karşılaştıkları zaman, işte bela o zamandadır, işte bela o zamandadır." (Hammad bin Naiym, fitneler kitabı-cüz.1 sf.272)

Zührî’den şöyle rivayet edilmiştir: Siyah sancaklılar kendi aralarında ihtilafa düştükleri zaman sarı sancaklılar onların üzerine gelir ve Mısır’ın köprüsünde toplanırlar. Ehl-i maşrık ve ehl-i mağrib arasında 7 (gün veya hafta veya ay veya yıl mı olduğu hadîste belirtilmemiştir) harb olur. (Naim bin Hammad, Kitab-ul Fiten-160)

- Ka’b (Radiyallahu Anh)’dan rivayet edildiğine göre Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:

“Şam ehlinin ve ordularının en iyileri ve sevinçli olanları sarı bayraklı Dımeşklılardır(Şamlılardır). Ehlinin ve ordularının en şerlileri ise Hıms ehlidir. Onlar suyun kovaya dolduğu gibi Şam’a dolarlar. (Hammad bin Naiym fitneler kitabı-cüz.1 sf.270)

Değerli kardeşimiz,

- Bu rivayetler zayıftır. Ravi Naim bin Hammad hakkında cerh tadil neticesinde şu tespitler yapılmıştır:

İmam Ahmed Bin Hanbel, Naim bin Hammad'ın sika olduğunu bildirmiştir. İmam Nesai ise bu ravinin zayıf olduğunu bildirmiştir. İmam Ebu Davud bu ravinin rivayet ettiği 20 hadisin aslının olmadığını söylemiştir. (İmam Zehebi, Mizanül İtidal fi Nakdi Er Rical, c.4, s.267)

- Özellikle savaşlarla ilgili ve ahir zamandaki hadiselerle ilgili rivayetlerde bazı raviler -hadislerin mücmel ifadesinden hareketle- bulundukları zamanı değerlendirmiş ve kendi yorumlarını eklemişlerdir. Zühri’nin “Hişam (b. Abdulmelik) ölür, ardından onun ehl-i beytinden bir genç öldürülecek... Süleyman b. Hişam da Arap yarım adasında öldürülecek...” (el-Fiten,1/136, 197) şeklindeki ifadeleri buna bir misal olabilir.

- Bu hususu Bediüzzaman Hazretleri şu sözlerle ifade etmiştir:

“Hem bir kısım râvilerin kabil-i hata içtihatlarıyla olan tefsirleri ve hükümleri, hadîs kelimelerine karışıp hadîs zannedilir, mana gizlenir.” (Şualar, s. 581)

- Bu gibi rivayetlerde yer alan hususlar, sadece bir defaya mahsus olmayıp, tarih boyunca tekrar edilen savaşlara bir işaret olabilir. Bunların bu geniş bir zaman yelpazesinde yer alması, bu gibi rivayetleri manası kapalı / müteşabih hadisler kısmına sokmuştur.

- Hz. Peygamber (asm) tarafından Ensar için sarı sancaklar belirlediği rivayetleri vardır. (bk. Mecmau’z-Zevaid, 5/321)

- Bununla beraber, sarı sancaklar, genellikle “Benu asfer” denilen Avrupa’nın / Batı'nın sarışın ırkına bir işaret olabilir. Siyah sancak ise, Batı'nın dışında kalan özellikle de Asya ve Afrika’daki esmer ve siyahi insanlara işaret olabilir.

- İslam aleminin tarih boyunca sarı ırkı temsil eden Hristiyanların başlattığı haçlı savaşları / seferleriyle uğraşması, bu rivayetlerin bir kısmını temsil edebilir.

- Özellikle Osmanlı Devletinin yine Avrupalılarla Şam bölgesinde önemli savaşlara girmek zorunda kalması ve bilhassa Osmanlı Devletinin yıkılmasıyla neticelenen bu kirli savaşlara da bir işaret olabilir.

İlgili kitabın 160 diye verilen (doğrusu, 1/270) sayfasında yer alan ve Mısırlıların köprüsü üzerinde savaşın olacağı bildirilen rivayette, ahir zamanda gelecek olan “İslam Deccalı”nın bir unvanı olan Süfyani’den de söz edilmesi bu rivayetlerin ne kadar müteşabih olduğunun göstergesidir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet